Tentoonstelling Herstory: Leiden's Leading Ladies in de Oude UB
In de 444 jaar dat de universiteit bestaat, is er amper geschreven over vrouwen binnen de universiteit. Daarom maakte een groep van 25 vrouwelijke studenten de tentoonstelling Herstory: Leiden's Leading Ladies. Universitaire geschiedenis door de ogen van vrouwen. Nu te zien in de Oude UB.
Geweigerd tot de collegezaal
Vandaag de dag kunnen vrouwen gewoon studeren en carrière maken. Maar zo is het niet altijd geweest. De tentoonstelling deconstrueert de Leidse universiteitsgeschiedenis vanuit een vrouwelijk perspectief. De eerste vrouwelijke studenten die in 1873 naar Leiden kwamen om Geneeskunde te studeren, vertrokken alweer snel omdat een professor hen niet toeliet in zijn colleges. 'En dat terwijl hij gynaecologie onderwees, bij uitstek een typisch vrouwenthema', vertelt masterstudente Arts & Culture Jasmin Hangartner. 'De eerste vrouwelijke studenten werden pas toegelaten in 1878 en mochten tentamens maken, maar velen van hen kozen ervoor om colleges enkel als gast of toehoorder bij te wonen, voornamelijk voor hun eigen persoonlijke ontwikkeling. Dit betekende dat ze niet mochten deelnemen aan tentamens en dus ook niet konden afstuderen.' Gelukkig is er sinds die tijd veel veranderd.
-
Kaart uit januari 1941 met daarop de tekst: 'Zeer Geachte Mejuffrouw, Hierbij bericht ik U, dat de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden, waarvan Gij lid waart, ontbonden en verboden is. Voortzetten van de Vereeniging is strafbaar, waarvoor het bestuur verantwoordelijk is gesteld. Namens het voormalige bestuur, N. K. M. de Leeuw.' -
-
-
-
-
Onvertelde verhalen
'Er zijn een heleboel interessante verhalen over vrouwen van de Universiteit Leiden te vertellen, maar ze zijn simpelweg niet bekend', aldus Jasmin. 'Ja, zoals de gedenksteen in de Universiteitsbibliotheek', merkt docente Nynke op. 'Het is een eerbetoon aan de vrouwelijke bibliotheekmedewerksters die slachtoffer werden van de Tweede Wereldoorlog, waaronder Caroline van Loen, die ook een plekje heeft gekregen in de tentoonstelling. Ik heb jarenlang in die bibliotheek gewerkt en ben er dus heel vaak langs gelopen maar het precieze verhaal achter de gedenksteen kende ik niet.’ Een ander verhaal is dat van Lizzy van Dorp, een studente uit Leiden die uiteindelijk in 1922 politica werd, drie jaar nadat vrouwen actief kiesrecht verkregen in Nederland. Of de promotieposter uit 1903 van de eerste vrouwelijke rechtenstudente, die de studenten vonden in Atria (Het Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis) in Amsterdam.
Women unite
'Een aspect uit de tentoonstelling dat ik op een gegeven moment begon te herkennen was dat vrouwen zich altijd hebben verenigd', aldus Nynke. 'Neem bijvoorbeeld de vrouwen van de Leidse professoren die zich al in 1913 verzamelden. Of de algehele feministische beweging in de jaren '70. En zelfs vandaag de dag verenigen vier vrouwelijke hoogleraren zich onder de naam Athena’s Angels om op te komen voor de belangen van vrouwen in de wetenschap. Ook MILA - een bijeenkomst voor gekleurde vrouwen in en rond de Universiteit Leiden, georganiseerd door STAR - is een goed voorbeeld.' De positie van vrouwen is een maatschappelijk onderwerp dat nog steeds erg leeft. De tentoonstelling addresseert alle vrouwen van de universiteit, voor én achter de schermen, van vroeger en vandaag, want zij maken de universiteit tot zoals deze nu is.
Een verscheidenheid aan objecten
De verhalen worden verteld door een verscheidenheid aan objecten: boeken, kranten, foto's maar ook speldjes, kopjes en make-up. Ook vrouwen die nu werkzaam zijn bij de universiteit werden gevraagd objecten in bruikleen te geven die voor hen een speciale betekenis hebben. Ook vertelden ze iets over hun werk. Jasmin: 'Verwacht over de Universiteit Leiden te leren vanuit een perspectief dat je nog nooit eerder of niet vaak hebt gezien'. Nynke vult aan: 'En misschien zijn er in het verleden vrouwen geweest die als voorbeeld kunnen dienen voor hedendaagse vrouwen op onze universiteit.' Een mooi streven.
Tekst: Lieselotte van de Ven
Foto's: Julia Nolet
Mail de redactie