Lizah van der Aart maakt glossy over promotieonderzoek
Na vier jaar hard zwoegen is het eindelijk zover: je proefschrift is af. Maar wie van je familie en vrienden gaat dat ooit lezen? Bioloog Lizah van der Aart besloot om een magazine te maken, waarin ze haar onderzoek zo toegankelijk mogelijk beschrijft. ‘Juist het uitleggen van de lastige, fundamentele onderdelen hebben me goede handvaten gegeven voor mijn vervolgonderzoek.’
Verloren in anonimiteit
Bloed, zweet, tranen en een paar paniekaanvallen later, maar dan heb je ook wat. Vol goede moed laat je 150 keer je proefschrift drukken. Je stuurt het boekje naar al je vrienden en familieleden. De bezoekers van je verdediging vechten voor een exemplaar. Eindelijk krijgt de wereld te zien waar je zolang voor geknokt hebt. Maar dan komt de bezinning: op de populaire samenvatting en het dankwoord na (‘ben ik wel genoemd?’), zal vrijwel niemand buiten de wetenschap je werk lezen. Lizah van der Aart besloot zich aan dit lot te onttrekken en maakte een magazine. ‘Omdat mensen dit magazine – in tegenstelling tot mijn thesis – daadwerkelijk gaan lezen.’
Van blog naar glossy
Het begon allemaal bij een deelname aan Famelab in 2016, een competitie waarin jonge wetenschappers hun onderzoek in drie minuten moeten pitchen. ‘Via Famelab kreeg ik een cursus bij Hermen Visser aangeboden, en via hem ben ik gaan bloggen voor Wetenschap.nu.’ Van der Aart begon samen te schrijven met collega Anne van der Meij. Maar dat bloggen ging niet vanzelf. ‘Anne en ik hebben veel feedback gekregen van de redactie van Wetenschap.nu. Ze konden precies uitleggen waarom een andere benadering handiger was.’ En die aanpak bleek te werken. De twee collega’s kregen veel positieve reacties op hun blogs over microbiologie en poeptransplantaties. ‘Toen besloot ik om ook een begrijpelijk verhaal over mijn promotieonderzoek te schrijven.’
Uit je hoofd, in de realiteit
Ondanks dat het veel tijd kostte, kan Van der Aart het maken van zo’n magazine iedere promovendus aanraden. ‘Tijdens een PhD raak je op een gegeven moment enorm gevangen in je eigen hoofd’, zegt ze. ‘Dan lees en praat je op een gegeven moment alleen nog in details en kan je het overzicht verliezen. Door je werk uit te leggen aan mensen die geen expert zijn in jouw vakgebied, dwing je jezelf om weer te kijken naar het grotere geheel.’
Viral
Niet alleen haar omgeving, ook de online wetenschappelijke gemeenschap kon Van der Aarts magazine waarderen. Een tweet die Van der Aart de wereld in stuurde kreeg bijna 2500 vind-ik-leuks. ‘Veel retweets kwamen van mensen in het veld die zeiden dat ze het leuk vinden als wetenschappers tijd stoppen in het communiceren van hun vakgebied.’ Volgens de bioloog moet daar meer ruimte voor komen. ‘We zijn altijd enorm gericht op het schrijven van wetenschappelijke publicaties in toonaangevende bladen, met een hoge wetenschappelijke impact. Maar is maatschappelijke impact met een artikel in een populair wetenschappelijk tijdschrift niet ook belangrijk?’
Ionica Smeets
Voordat ze begon aan haar magazine, vroeg Van der Aart hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ionica Smeets om advies. ‘Ik had haar aan het begin gesproken over dit idee, ze moedigde me aan om het gewoon te doen.’ Uiteindelijk omschreef Smeets het magazine op Twitter als ‘één van de coolste dingen in tijden’. Van der Aart onderschrijft tot slot het belang van wetenschapscommunicatie. ‘Ik denk dat de waardering voor mijn magazine in het veld laat zien hoe belangrijk het is dat we in Leiden bezig zijn met wetenschapscommunicatie, bijvoorbeeld met de leerstoel van Ionica Smeets.
Het onderzoek
Bacteriën bestaan in veel verschillende vormen en maten: rond, langwerpig of zelfs meercellig met lange draden zoals de Streptomyceten. De vorm wordt bepaald door de celwand, in het specifiek de peptidoglycaanlaag. Tijdens haar onderzoek keek Van der Aart naar de peptidoglycaanlaag tijdens de groei, om te zien hoe de Streptomyceet zijn vorm behoudt. Daarnaast heeft ze onderzocht hoe deze laag precies verandert wanneer de stam resistent is geworden tegen antibiotica.