Biografie over Dirk Donker Curtius door Mathijs van de Waardt
"De man van 1848" laat zien dat niet Thorbecke, maar Dirk Donker Curtius (1792-1864) de drijvende kracht was achter de grondwetswijziging van dat jaar. Terwijl de Leidse hoogleraar allang uit beeld was, wist Donker Curtius behendig de liberale grondwet aangenomen te krijgen. Daarvoor moest hij wel enkele last minute wijzigingen doorvoeren: zo is het aan Donker Curtius te danken dat we al ruim 170 jaar, en op 27 mei weer, de Eerste Kamer door Provinciale Staten kozen. De promotie vond plaats op 3 april.
Al eerder nam Donker Curtius het op voor persvrijheid en pleitte in een aantal spraakmakende rechtszaken onomwonden voor het vrije woord. Vanwege zijn uitgesproken denkbeelden werd hij door het gezag in de gaten gehouden. Zijn omgang met dubieuze figuren aan de zelfkant van de samenleving zorgde ervoor dat hij op de hoogte was van chantagepraktijken rond koning Willem II, die een beroep op hem deed toen ministers en Kamerleden het in maart 1848 lieten afweten. Zijn grootste succes beleefde Donker toen hij de grondwet behendig door het overwegend conservatieve parlement loodste. Opvallend is Donker Curtius’ impopulariteit onder tijdgenoten. Donker werkte hard en bereikte veel, maar vergelijkbaar met sommige hedendaagse politici van gevestigde partijen, oogstte hij daar weinig waardering voor.
De man van 1848 vertelt het verhaal van een kleurrijk en pragmatisch advocaat en staatsman, die lang als radicaal versleten werd, vervolgens toch zijn gelijk kreeg en uiteindelijk aan de thorbeckiaanse geschiedschrijving ten onder ging. Een bijzondere en gedreven liberaal, aan wie Nederland veel grondwettelijke vrijheden te danken heeft.
Mathijs van de Waardt (1984) is bestuurskundige, politicoloog en historicus en werkzaam bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De man van 1848 is de handelseditie van zijn dissertatie waarop hij 3 april aan de Universiteit Leiden hoopt te promoveren. Op 4 april overhandigt hij een exemplaar van De man van 1848 aan minister-president Mark Rutte.