Nieuwe documentaire 'The Future is Handmade' reflecteert op de waarde van vakmanschap

22 februari 2019

De documentaire nodigt uit na te denken over wat we als waardevolle kennis beschouwen. 'We moeten ons realiseren dat 'doen' en 'denken' verstrengeld zijn op manieren die we eerder nog niet begrepen’, verklaart Maikel Kuijpers, archeoloog en de producer van de documentaire. 'Dit heeft gevolgen voor de manier waarop we ons onderwijssysteem organiseren.'

Een cognitieve prestatie

'Over het algemeen wordt met je handen werken nog altijd gezien als werk van een laag niveau. Verstoken van intellect.'　Zo opent Professor Trevor Marchand de documentaire. ‘Maar’, vervolgt hij, 'de verwerving van skill is een cognitieve prestatie. Het perfectioneren van het vak. Het leren om problemen op te lossen. Er komt een hoop intellect kijken bij het kunnen maken en repareren.’

Gereedschap in het atelier van Noémie Viaud, een vioolmaker in Risskov, Denemarken.

Nieuwe kansen voor vakmanschap

In de documentaire reflecteren verschillende experts over de skills en waarden die langzaam verloren gaan naarmate werk verder van de praktijk komt te staan. Echter, met de opkomst van duurzaamheid en circulaire economie　ontstaan er nieuwe kansen voor vakmanschap. We moeten onze relatie met materialen grondig herzien.　

Definiëren we vakmensen als de professionals die materialen bewerken, vormen en begrijpen, dan moeten we daar tegenwoordig ook ontwerpers, wetenschappers en werktuigbouwkundigen onder scharen. Zij experimenteren met nieuwe materialen. 'Het creatief omgaan met materialen is ontzettend belangrijk, aangezien we onze planeet genadeloos plunderen. Deze vaklieden doen overigens meer dan het simpelweg maken van dingen',　merkt Maikel op. 'Zij hebben ook een mentaliteit die noodzakelijk is voor de toekomst, voor de circulaire economie: door focus te leggen op waarden als duurzaamheid, kwaliteit en levensduur. '

'Vakmanschap is een manier van het onderzoeken en begrijpen van de materiële wereld',　legt Maikel uit. 'Het neemt een interessante positie in tussen traditie en innovatie, denken en doen, het lokale en het globale. Net zoals wetenschap en kunst, zal vakmanschap toekomstige ontwikkelingen sturen. De methodologie die door vakmensen wordt gebruikt, komt voort uit ervaring. Hun aanspraak op de waarheid is gebaseerd op het feit dat wat ze maken werkt.'

De cast bestaat uit een kleermaker, een vioolmaker, een keramist, een wijnmaker en een barbier.

'Mijn belangstelling ligt in de toekomst'

Waarom is 'The Future is Handmade'　gemaakt door een archeoloog? Maikel Kuijpers heeft een doordacht antwoord op deze vraag. 'Ik ben dan wel een archeoloog, mijn zorgen liggen in de toekomst,'　zegt hij. 'Dit is de reden waarom ik focus op de formulering van kennis, de effecten van nieuwe materialen op samenlevingen, of hoe innovaties werken. Omdat dit stuk voor stuk langetermijnprocessen zijn, is het verleden de ideale plek om deze te bestuderen. Archeologie is een manier van denken, langetermijndenken, om precies te zijn.'

Bekijk de documentaire 'The Future is Handmade'

Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.

Bekijk de video op de oorspronkelijke website of

Deze documentaire is mede mogelijk gemaakt door het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Global Heritage and Development.

Lees meer

Interview met Maikel Kuijpers in online magazine The Craftsmanship Initiative