Migratie, gastvrijheid en integratie: Lived experiences
Met ingang van 1 januari 2019 is er vanuit het Van Vollenhoven Instituut gestart met een onderzoek naar gastvrijheid en migratie.
Het onderzoek zal, onder leiding van Prof. dr. mr. Maartje van der Woude worden uitgevoerd door Fayola Antonius en Mirjam van Leer (beiden verbonden aan het VVI).
Internationaal onderzoek naar de opvang van migranten laat zien dat er op lokaal niveau diverse initiatieven zijn om nieuwkomers op te vangen en ze, anders dan in AZC’s of andersoortige massale opvangcentra, tijdelijk onder te brengen bij particulieren. Dergelijke initiatieven vertrekken dikwijls vanuit het uitgangspunt dat nieuwkomers als mens behandeld worden en niet zozeer als 'vluchteling' of 'slachtoffer'. Het beperkte onderzoek dat beschikbaar is, lijkt positief te rapporteren over particuliere opvang ten opzichte van plaatsing in opvangcentra onder meer met het oog op een vergrote kans op een succesvolle integratie van nieuwkomers. De ervaren gastvrijheid en persoonlijke benadering vanuit het gastgezin spelen een belangrijke rol bij het bieden van een gevoel van veiligheid en zekerheid aan de nieuwkomer. Dit zijn aspecten die van groot belang zijn voor het creëren van mentale stabiliteit van waaruit gebouwd kan worden aan de toekomst. Het gevoel oprecht gastvrij – en vrij van labels – ergens opgevangen te worden, is dus van groot belang voor het verdere proces van participatie en integratie.
In Nederland wordt dergelijke particuliere opvang onder meer gefaciliteerd door Takecarebnb, een organisatie die middels een uitgebreid proces van matching voor nieuwkomers die in het bezit zijn van een geldige verblijfsvergunning maar nog in een AZC verblijven in afwachting van een woning, een geschikt Nederlands gastgezin zoekt. Takecarebnb werkt hiertoe nauw samen met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA).
In dit onderzoek worden aan de hand van het begrip gastvrijheid ( hospitality) ervaringen, opvattingen ten aanzien van migratie, integratie en “vreemdelingen” alsook motieven om opvang aan te bieden in kaart gebracht. Aan de hand van diepte-interviews met nieuwkomers en gastgezinnen die via Takecarebnb zijn gematched zal inzicht worden verkregen in de manier waarop dit begrip door de verschillende partijen wordt uitgelegd en ook hoe het in de praktijk wordt ervaren.
Het onderzoek sluit nauw aan bij het onderzoek zoals uitgevoerd binnen NORDHOST, Nordic Hospitalities in a Context of Migration and Refugee Crisis, het onderzoeksnetwerk waar Prof. Van der Woude uit hoofde van haar aanstelling bij de Universiteit van Oslo actief deel van uitmaakt. Binnen dit onderzoeksnetwerk staat eveneens het begrip gastvrijheid centraal en wordt vergelijkbaar onderzoek onder meer uitgevoerd in Finland, hetgeen interessante aanknopingspunten biedt voor internationale vergelijking.