De Nationale DenkTank: naast een denktank ook een doe-tank
Van lespakketten voor basisschoolkinderen tot de Dag van de Opknapper, en van een terugnameplatform voor kapotte elektronica tot een appèl op de politiek. De Nationale DenkTank presenteert tien oplossingen om de samenleving circulair te maken. We spraken met drie Leidse Denktankers over hun projecten.
Officieel zit hun tijd bij de Nationale DenkTank erop. Vier maanden hebben Fabian, Elsemieke en Eveline zich samen met zeventien andere bijna of net afgestudeerden gestort op het vraagstuk ‘hoe versnellen we de overgang van onze samenleving naar een circulaire economie?’ De drie Leidse (oud-)studenten vertelden al eerder over hoe ze hier een antwoord op probeerden te vinden. Nu liggen er tien praktische oplossingen waarmee het hergebruiken van grondstoffen en producten flink vooruit geholpen kan worden.
Duurzaamheid op de werkvloer
Elsemieke werkte aan de oplossing die nu ‘WerkCE’ (spreek uit: werk-ze) heet. Een toolkit voor bedrijven met tips en veranderingen om ook de werkvloer circulair te maken. ‘Veel bedrijven willen wel “iets doen aan duurzaamheid”, maar weten niet zo goed hoe. WerkCE biedt dan de helpende hand. Denk bijvoorbeeld aan het niet langer verstrekken van plastic of papieren koffiebekertjes, maar iedereen een eigen afwasbare mok te laten gebruiken. Of je werknemers niet een gloednieuwe telefoon te geven, maar een refurbished exemplaar.’ In november zijn de eerste bedrijven met de toolkit aan de slag gegaan, vertelt ze. ‘En we krijgen positieve reacties, de tips zijn nuttig én goed uit te voeren. Dus hopelijk kunnen we meer bedrijven enthousiast krijgen.’
Oproep aan de overheid
Eveline werkte mee aan WerkCE, en was daarnaast betrokken bij een ander project: het Circulair Appèl. ‘Om de samenleving echt de omslag naar circulair te laten maken, moet de overheid het voortouw nemen. Met het Circulair Appèl hebben we drie punten geformuleerd zodat de overheid ook daadwerkelijk die rol op zich kan nemen.’ Eveline somt de drie punten op: ‘Als eerste practice what you preach: voer de aankomende renovatie van het Binnenhof op circulaire wijze uit. Ten tweede: neem circulairiteit mee in het klimaatakkoord. Dat is nu enkel gericht op het reduceren van CO2. En als laatste stellen we een verandering in de belastingen voor. Het is nu namelijk goedkoper om afval te produceren, dan om grondstoffen opnieuw te gebruiken.’ De punten zijn bedacht en opgesteld door in gesprek te gaan met allerlei verschillende partijen, van milieuorganisaties tot afvalverwerkers. ‘Ik merkte dat er zoveel mensen op verschillende plekken enthousiast zijn over dit onderwerp. Dat motiveert enorm.’
tekst gaat verder onder de foto's
-
Eveline Kantor werkte aan het Circulair Appèl. 'De overheid moet het voortouw nemen in de overgang naar een circulaire economie.' -
Elsemieke Meurs zette een toolkit voor een duurzame werkvloer op. 'Kleine veranderingen kunnen een groot verschil maken.' -
Fabian Kemps Verhage bedacht de Dag van de Opknapper. 'Waarom iets vervangen als je het nog kunt laten repareren?'
Opknappen in plaats van vervangen
Fabian heeft zich met een groep DenkTankers gericht op het ontwikkelen van een campagne om juist de mensen die níet met duurzaamheid bezig zijn, toch te motiveren om spullen te recyclen. ‘Uiteindelijk is daar het idee voor de Opknappers uit gekomen. Heel veel mensen hebben kapotte spullen – kleding, elektronica, schoenen – die ze direct vervangen. Terwijl er ook veel vakmensen zijn die deze dingen prima kunnen repareren. En dat is vaak nog goedkoper ook. Die vaklui willen wij met de term Opknappers onder de aandacht brengen.’ Fabian en zijn team bedachten de Dag van de Opknapper, die op 16 januari 2019 gaat plaatsvinden. Met allerlei publieksacties worden mensen opgeroepen hun spullen te laten opknappen, in plaats van weg te doen. ‘Zo gaan we bij bedrijven en scholen langs om spullen die mensen willen laten maken, op te halen. Of we sturen de Opknapper zelf langs, zodat je meteen op je werk je schoenen kun laten maken. En als je een foto van je opgeknapte apparaat of kledingstuk deelt op social media met #opknapper, maak je kans dat wij de opknapbeurt betalen!’
Nog altijd aan het werk
De tijd bij de Nationale DenkTank zit er ruimschoots op, maar dat wil niet zeggen dat ze gestopt zijn met het werken aan hun project. Zo is Fabian nog druk met het regelen van acties voor de Dag van de Opknapper, en heeft Eveline recent nog een brief naar verschillende Kamerfracties gestuurd. ‘Vaak zijn de eerste stappen voor uitvoering van een oplossing al gezet, of de pilot draait. Het project loopt dus door, en iemand moet daar bij betrokken blijven.’ aldus Elsemieke. ‘Dat hebben we dan ook wel al vroeg in het traject besproken, of je ook na de Nationale DenkTank nog door wilt met het project.’
Naast denken ook doen
Deze drie enthousiastelingen zijn er voorlopig nog lang niet klaar mee. ‘Het is zo’n inspirerend en leerzaam traject. Je leert veel van de coaches die je begeleiden, ook over jezelf,’ zegt Eveline. ‘Maar ook van het werk dat je voor de DenkTank doet. Je gaat je ideeën testen bij een expert, je leert van alles over de manier waarop je gesprekken kunt voeren.’ ‘En dat je eigenlijk iedereen kunt benaderen met een vraag of idee,’ vult Elsemieke aan. De jonge denkkracht die de Nationale DenkTank levert, wordt gewaardeerd door de partners waar ze mee samenwerken. Fabian: ‘Ook heb ik heel erg geleerd om “te doen”. Ik werkte als onderzoeker, en ben nu veel pragmatischer geworden.’ Eveline: ‘Het is niet alleen een denktank, maar vooral ook een doe-tank!’
Tien oplossingen voor een circulaire samenleving
De drie projecten uit het artikel illustreren de drie richtingen waarin de Nationale DenkTank elk jaar haar oplossingen zoekt: het veranderen van beleid, het creëren van bewustzijn, en iets nieuws oprichten of organiseren. De overige zeven oplossingen zijn te lezen op www.ndt18.nl.