Van studieopdracht tot marktleider met fietstochten voor ouderen
‘In Hong Kong vonden de ouderen onze populaire virtuele natuurroutes maar saai, dus die fietsen nu onze routes vol actie door New York.’ Wat ooit begon als opdracht bij de masteropleiding Media Technology, is uitgegroeid tot internationaal marktleider op het gebied van virtual reality-oefeningen voor ouderen. Oprichters Ella Keijzer en Job de Reus leveren met hun Fietslabyrint virtuele fietstochten aan zorginstellingen over de hele wereld.
Broedplaats
BINK36, Den Haag: een oud, imposant gebouw met donkere bakstenen, in de vorm van een halve maan. In dit industriële pand zit het hippe kantoor van Fietslabyrint, inclusief stabureaus, bureaufietsen en gekromde computerschermen. Het jonge bedrijf deelt zijn gang onder meer met een fietsenmaker, een tattooshop en een designbureau. Niet zo vreemd deze variatie, aangezien er meer dan tweehonderd ondernemers zitten in deze oude werkplaats van PTT. Inmiddels is het gebouw omgedoopt tot broedplaats en dat werpt zijn vruchten af. Zo klust de fietsenmaker regelmatig aan de fietsen van Fietslabyrint en werkt het bedrijf samen met een gamebureau verderop in de gang. Maar hoe zijn deze alumni van Media Technology hier als bedrijf terechtgekomen?
Met Fietslabyrint kunnen mensen interactieve fietstochten maken in meer dan 400 verschillende plaatsen. Het scherm waarop de fietsroutes te zien zijn, is aangesloten op een hometrainer of bewegingstrainer. Houdt iemand op met fietsen, dan stopt de fietsroute op het scherm. Dit stimuleert mensen om te blijven bewegen. De levensechte beelden en omgevingsgeluiden zorgen voor een realistische fietservaring, die buiten naar binnen brengt. De ervaring geeft mensen het gevoel dat zij eropuit zijn en schept plezier in bewegen. Mensen die niet zelfstandig buiten kunnen fietsen, kunnen zo toch de wereld ontdekken. Fietslabyrint wordt vooral gebruikt in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg, revalidatiecentra en ziekenhuizen.
Bestaat vrije wil?
Ella Keijzer vertelt dat het allemaal begon in 2007, bij het onderzoeksproject ‘City Tour of Choices’. Hiervoor maakte ze samen met Job de Reus en nog een medestudent een opstelling voor een tentoonstelling. ‘Daarmee wilden we mensen aan het denken zetten of vrije wil wel bestaat’, zegt Keijzer. ‘Bezoekers fietsten een virtuele route door Leiden, waarbij we ze steeds tussen twee opties lieten kiezen.’ De bezoekers werden onbewust gestuurd door de makers, bijvoorbeeld door één optie onaantrekkelijk te maken (wat zou jij kiezen: een straat vol met bloemen of een vieze steeg vol afval?). Of vrije wil nou wel of niet bestaat, dit experiment laat in ieder geval zien dat keuzes te beïnvloeden zijn.
Enthousiaste ouderen
Een van de bezoekers van de tentoonstelling was Annette van den Boom-Melman, fysiotherapeut bij Verpleeg-en behandelcentrum Topaz Overrhyn in Leiden. Zij vond de virtuele fietstocht wel wat voor de ouderen in Topaz Overrhyn. ‘We hebben onze opstelling toen geïnstalleerd op hun hometrainer’, zegt Keijzer. ‘Alle bewoners vonden het echt te gek, om op die manier het centrum van Leiden te herontdekken.’ Toch stopte het project daar, omdat het verpleeghuis geen geld had om een permanente opstelling te laten maken. Tot een paar jaar later, toen Keijzer ineens gebeld werd. ‘Door een donatie was er geld beschikbaar gekomen. Het verpleeghuis organiseerde een wedstrijd en ze vroegen ons mee te doen. Dus ik belde Job op: “Ha Job, ken je me nog?”’, lacht Keijzer.
‘Ik zeg mijn baan op’
Uiteindelijk wonnen ze de wedstrijd en was Fietslabyrint een feit. Toch heeft het een tijd geduurd voordat Fietslabyrint een echt bedrijf werd. ‘Job en ik hadden allebei een baan en we zagen het in het begin als een los project. Maar op een gegeven moment kregen we zoveel aanvragen, dat ik tegen Job zei: “ik ga mijn baan opzeggen”. Dat heeft hij toen gelukkig ook gedaan’, zegt Keijzer. Inmiddels zijn ze een bedrijf met tien mensen in dienst en leveren ze aan meer dan tien landen.
Kracht achter het succes
Wat maakt Fietslabyrint zo’n succes? Keijzer zegt dat het gebrek aan expertise van de gezondheidszorg juist hun kracht is geweest. ‘Wij waren geen verkopers en komen niet uit de gezondheidszorg. We hadden geen aannames over patiënten en verzorgenden, maar luisterden heel open naar hun wensen en feedback. Dat heeft gezorgd dat we een eenvoudig, intuïtief en professioneel product ontwikkeld hebben.’ Ook de fysiotherapeuten en verpleegkundigen van de zorginstellingen die met Fietslabyrint werken zijn te spreken over het product. ‘De begeleiders zien dat bewoners en patiënten weer plezier krijgen in het bewegen. Ook is het voor ouderen zeer waardevol om plekken van vroeger te herkennen. De combinatie van bewegen en beleven zorgt ervoor dat ze beter in hun vel zitten. Daarnaast is er relatief weinig begeleiding nodig bij het fietsen, dus dat ontlast het personeel ook nog eens.’
Coördinerend begeleider bij Stichting Philadelphia Zorg over voordelen Fietslabyrint
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofActieroutes voor ouderen in Hong Kong
Fietslabyrint heeft inmiddels meer dan 400 routes, niet alleen in Nederland, maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten, Hong Kong en Indonesië. ‘In Wageningen heb je verpleeghuis Rumah Kita, speciaal voor Indonesische ouderen’, vertelt Keijzer. ‘Die vinden de Indonesische routes helemaal te gek.’ Maar verschillende doelgroepen brengen wel verrassingen met zich mee, vertelt Keijzer. ‘We hebben ook rustige natuurroutes, bijvoorbeeld van het Nederlandse landschap. Maar die vonden ze in Hong Kong maar saai, de ouderen daar willen juist zoveel mogelijk actie’, lacht Keijzer. Ze laat vervolgens de route van New York zien op een fietsopstelling in hun kantoor. Als de fiets vlak langs een gele taxi rijdt, is het net alsof je echt in New York fietst. ‘En die levensechte spanning vinden ze in Hong Kong het leukst.’