Fataal Geweld. Veraf en nabij
Op 13 november jl. vond het eerste college plaats van de collegereeks Fataal Geweld, georganiseerd door het Violence Research Initiative en Studium Generale. Deze collegereeks wordt door Marieke Liem, Universitair hoofddocent van het Institute of Security and Global Affairs, gegeven.
Het fenomeen moord bestaat sinds mensenheugenis. In het eerste college ging Marieke Liem in op de definitie van moord en doodslag (in het Engels ook wel homicide genoemd), de zes risicofactoren die een verklaring bieden voor de geografische moordratio en de verschillende typen moorden die worden gepleegd.
Moord
Liem begon het college met de definitie van moord: ‘het onwettig om het leven brengen van een individu door een individu’. Moord is goed meetbaar doordat de uitkomst dichotoom is: Iemand is ofwel dood, of levend – er bestaat geen “grijs” gebied zoals bij andere vormen van criminaliteit. Daarnaast worden moorden relatief goed geregistreerd vergeleken met andere vormen van geweld. De variatie in moord wordt uitgedrukt in de moordratio. Op wereldniveau staat deze vastgesteld op gemiddeld 6 per 100.000. Dit betekent dat gemiddeld gezien per 100.000 mensen, 6 mensen worden vermoord. In Nederland ligt de moordratio op 0.9 per 100.000 en in Sao Paulo ligt de moordratio op meer dan 30 per 100.000.
Risicofactoren
Liem ging dieper in op de zes risicofactoren die een verklaring bieden voor deze geografische moordratio. De zes risicofactoren waren: wapens, drugs, alcohol, armoede, Gini (sociale ongelijkheid) en de Rule of Law. Hierin verklaren vooral de drie risicofactoren wapens, drugs en alcohol een groot deel van de moorden. Hierbij biedt de hypothese van de ‘availability of means’ bij de rol van vuurwapens, een goede verklaring: ‘Wanneer er een vuurwapen, met name een handwapen, aanwezig is, is de kans dat een moord wordt gepleegd groter. Dit is niet alleen bij vuurwapens het geval, maar bijvoorbeeld ook bij (keuken)messen.’.
Typen moord
Tot slot vertelde Liem iets over de typen moorden die worden gepleegd. De twee hoofdtypen moord zijn ‘binnen het gezin’ en ‘buiten het gezin’. Als voorbeeld gaf Liem ‘Twee derde van de moorden worden buiten het gezin gepleegd. Hiervan wordt ruim een derde veroorzaakt door ruzie tussen vrienden, kennissen of buren. Deze ruzies kunnen over van alles gaan, denk aan geld, eer of respect.’.
20 november
Na het college werden vragen vanuit het publiek gesteld waarin het publiek meer uitleg vroeg over de moordratio van bepaalde landen zoals Nieuw Guinea en Groenland. Het volgende college vindt plaats op 20 november in zaal A2.01 in Wijnhaven. Dit college gaat over de ontwikkeling van moordtrends over de jaren heen.