Een avondje dilemma’s uitwisselen rond duurzaamheid
Waarom is het zo lastig om duurzaamheidsproblemen op te lossen, terwijl iedereen toch ‘weet’ wat de problemen zijn? Met die vraag speelden bestuurskundigen en milieuwetenschappers van de Universiteit Leiden op dinsdagavond 20 november in een masterclass Duurzaamheid voor alumni.
Van twee kanten
De masterclass belichtte zowel de technische als de bestuurskundige kant van het dilemma, om zo het contrast tussen deze verschillende benaderingen helder te maken. Op die manier werd gedurende de avond steeds duidelijker hoe belangrijk het is om elkaars taal te spreken en verschillende invalshoeken te combineren. Ook de levendige discussie met de 130 alumni in de zaal (en op Twitter #alumniMasterclass), onderschreef het belang van het begrijpen van de vele zienswijzen, iets wat centraal staat in de nieuwe MSc Governance of Sustainability.
Spanningsveld
Maarten Schrama van het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) trapte af door te laten zien dat al 50 jaar bekend is dat mestgebruik tot grote problemen leidt voor waterkwaliteit en de biodiversiteit in de bodem. Hij liet ook zien dat er wel al technische oplossingen zijn. Waarom implementeren we deze niet? Is dit omdat wij in Nederland niet onze huidige exportpositie willen opgeven? Gerard Breeman van bestuurskunde beantwoordde deze vraag door uit te leggen dat er een spanningsveld is tussen regeren (en het opleggen van regels) enerzijds versus faciliteren van draagkracht anderzijds. De hierop volgende discussie met de zaal bevestigde deze spanning.
Verschillende zienswijzen
Vervolgens vertelde Peter van Bodegom van het CML dat we dankzij big data steeds preciezer kunnen doorrekenen wat de invloed is van maatregelen om groene groei in de stad te bevorderen. Door effecten op allerlei variabelen te combineren, kunnen we heel nauwkeurig – zelfs tot op niveau van huishoudens! - berekenen hoe steden kunnen voldoen aan hun zelf gestelde duurzaamheidsdoelen. Shivant Jhagroe van Bestuurskunde maakte vervolgens duidelijk dat inzicht in verschillende zienswijzen van groot belang is voor het bepalen van de beste oplossing. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat hyper-efficiënte technologische maatregelen niet tot groeiende ongelijkheid in de maatschappij leiden; welke perspectieven (zoals groene groei) worden hier gebruikt? Alleen als je de verschillende zienswijzen echt begrijpt, kun je combinaties zoeken en sturen in de complexe praktijk.
Communicatie is de sleutel
In de daarop volgende discussies met de zaal kwam heel sterk het belang van een goede communicatie naar voren: om echt iets te bereiken in het veld van duurzaamheid moeten we elkaars taal leren spreken. Dat geldt niet alleen voor de wetenschappelijk disciplines, maar ook voor communicatie tussen wetenschappers en maatschappelijke stakeholders. Met dergelijke transdisciplinaire vaardigheden kunnen we integrale oplossingen implementeren voor wezenlijk duurzame veranderingen. Maar, mensen met deze uiteenlopende vaardigheden, zijn er nu nog veel te weinig. Ook dat kwam in de discussie naar voren. Juist het opleiden van studenten die de duurzaamheidsuitdagingen van de toekomst kunnen benaderen vanuit een governance-perspectief, is het doel van de nieuwe MSc Governance of Sustainability.
