Blinde kinderen leren programmeren
Programmeren is een uitstekende carrièreoptie voor blinde kinderen, én een manier waarop ze zichzelf kunnen uiten. Maar de bestaande programma’s daarvoor zijn vaak niet geschikt voor blinden en slechtzienden. Leidse onderzoekers gaan daarin verandering brengen.
‘Waarom moet blinde en slechtziende kinderen leren programmeren? Omdat alle kinderen moeten leren programmeren!’, schijft Félienne Hermans op haar blog. Hermans is onderzoeker programmeeronderwijs aan het Leiden Institute of Advanced Computer Science en leidt een nieuw onderzoeksproject naar inclusief programmeeronderwijs. Wetenschapsfinancier ZonMW maakte in oktober bekend dit tweejarige project te financieren voor maximaal 146 duizend euro.
Vanuit huis programmeren
Voor blinde kinderen zijn er twee bijzondere aanvullende redenen om te leren programmeren, zegt Hermans. ‘Je kan je voorstellen dat het lastig is een goedbetaalde baan te vinden als je blind of ernstig visueel gehandicapt bent. Reizen is moeilijk, en veel professionele communicatie verloopt visueel. Daarom is vooral voor blinde kinderen programmeren een uitstekende carrièreoptie, in het bijzonder omdat vanuit huis werken een prima optie is ons beroepsveld.’
Expressie door programmeren
Verder missen blinde kinderen veel manieren om zich te uiten en om zich te vermaken, die voor andere kinderen heel normaal zijn. Hermans: ‘Tekenen is bijvoorbeeld erg moeilijk, net als veel andere vormen van handvaardigheid. Door blinde kinderen te leren programmeren geef je ze nieuwe en spannende manieren om zichzelf te uiten!’
Schermlezers worstelen met broncode
Er zijn al veel succesvolle blinde programmeurs, schrijft Hermans. Die gebruiken meestal een schermlezer, een programma dat natuurlijke taal hardop voorleest. ‘Maar helaas zijn die niet gemaakt om broncode voor te lezen.’ Het stukje code def __init__(): zouden ze bijvoorbeeld kunnen voorlezen als: ‘def underscore underscore init underscore underscore open bracket close bracket colon’. Ook missen ze symbolen; zo kan person.name worden opgelezen als ‘person <pauze> name’. Voor programmeren een heel relevant verschil, legt ze uit: daarbij komt het juist aan op punten en komma’s.
Samen programmeren
Om programmeeronderwijs ook toegankelijk te maken voor blinde en slechtziende kinderen, gaat Hermans samen met collega Anna van der Meulen en met leerkrachten uit het speciaal onderwijs onderzoeken of de bestaande programma’s geschikt zijn voor deze doelgroep. Na deze inventarisatie zullen ze richtlijnen opstellen waarmee leraren programma’s kunnen beoordelen op inclusiviteit. Ook komen er voorstellen om programma’s aan te passen. Zowel ziende als visueel beperkte kinderen gaan die aangepaste programma’s testen. Hermans: ‘We willen specifiek kijken naar talen die inclusief zijn voor blinde en slechtziende kinderen, niet naar talen die voor hen ontworpen zijn. Alle kinderen moeten samen kunnen programmeren, met programma’s die iedereen kan gebruiken.’