Zo’n 350 Arnhemse skeletten komen in bruikleen naar Leiden
Leidse archeologiestudenten zullen de komende jaren scripties kunnen schrijven over een recent verkregen collectie Arnhemse skeletten. We interviewden osteoarcheoloog dr. Rachel Schats, die erg blij is met het nieuws: “Nu al hoor ik van studenten dat ze geïnteresseerd zijn in onderzoek doen naar deze collectie, en het is er nog niet eens!”
In de media stond dat er 720 skeletten naar Leiden komen…
“Nee, dat is een beetje veel. Dat is het aantal individuen dat is opgegraven. Wij nemen minder individuen omdat wij alleen maar diegenen in bruikleen nemen waar we qua onderzoek en onderwijs echt iets mee kunnen. Daarvoor hebben we minimaal nodig dat geslacht en leeftijd bepaald kan worden.”
En wat heb je daar precies voor nodig?
“Daarvoor heb je een schedel nodig en iets van het bekken. En als het om kinderen gaat kun je met wat tanden en wat lange botten ook al veel doen. Dus we zijn door foto’s heengegaan en hebben gekeken naar alle skeletten. Want het is niet zo dat wij nu de eerste zijn die ernaar gaan kijken. De skeletten zijn al deels uitgewerkt door Steffen Baetsen (Fysische Antropologie) en door Willem Baetsen (RAAP) (geen familie!) en zij waren ook verantwoordelijk voor de opgraving. Het rapport en alles wat volgens de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) moet, dat doen zij.”
Waarom heeft de faculteit deze collectie nodig?
"Gemeente Arnhem wilde de skeletten eigenlijk herbegraven, maar wij hebben aangegeven dat dit wel een heel interessante collectie is. En met de hoeveelheid studenten die we hebben, hebben we elk jaar wel nieuwe collecties nodig om scripties over te laten schrijven. Op een gegeven moment heb je alle onderwerpen wel behandeld met de facultaire collecties. Als je weer een nieuwe collectie toevoegt kunnen er nieuwe vergelijkingen gemaakt worden. Hiermee kunnen we een nieuwe generatie osteoarcheologen opleiden.”
Wat is de archeologische waarde van de collectie?
“De Arnhem-collectie is interessant omdat het een stadspopulatie betreft. Het is veelal post-middeleeuws, 1400-1800, maar ze gaan nog C-14 datering toepassen om het nader te specificeren. De skeletten zijn afkomstig van de noordkant van de kerk. En dat is heel erg leuk, want dat is de ‘koude kant’. Dat is de kant waar je niet wilt liggen, de goedkoopste kant. Je verwacht dat hier de armere bevolking van Arnhem zal liggen. En dat is interessant omdat wij ook andere kerkelijke collecties hebben van zowel binnen de kerk en ten zuiden van de kerk.”
Deze collecties komen niet uit Arnhem?
“Nee, die niet. Ze zijn wel bezig met plannen om de kerk binnenin op te gaan graven, maar dat is echt een meerjarenplan. Het zou fantastisch zijn als wij op termijn ook die collectie krijgen, want dan kan je echt mooie vergelijkingen maken.”
Hoelang mogen we deze collectie hier houden?
"Het is in bruikleen voor tien jaar. Iedere twee jaar wordt dit geëvalueerd. Dat is een aardige termijn. We hebben hier andere collecties al 8 á 9 jaar en die worden nog steeds gebruikt voor onderzoek. Zeker met de grote studentenaantallen kunnen we in ieder geval lang vooruit.”
Hoeveel studenten schrijven hier hun scriptie over?
“Nu hebben we al 3 geïnteresseerde studenten. In de komende jaren verwachten we een flink aantal nieuwe studenten. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld een instroom van 17. Ik verwacht dat ieder jaar 5 of 6 van deze studenten Arnhem betrekken bij hun masterscriptie.”
Volgt er een terugkoppeling naar Arnhem?
“In de bruikleenovereenkomst staat dat we ieder 2 jaar updates moeten geven en sowieso wil de gemeente op de hoogte gehouden worden van elk onderzoek dat gedaan wordt. Van elke scriptie die hierover geschreven wordt moet er een digitale versie naar de gemeente Arnhem. Dan zullen zij zorgdragen voor de publieksoutreach. Als we iets interessants hebben gebruiken we daar onze Facebookpagina ook wel eens voor, maar ik verwacht dat de gemeente daar iets mee wil doen. Misschien willen ze nog een publieksdag organiseren met presentaties zoals we in de MiddenBeemster wel eens doen. Maar de rapportage en de resultaten zijn er in principe al."
En worden de skeletten herbegraven?
"Gemeente Arnhem gaat een klein deel van de collectie alvast herbegraven. Kennelijk leeft dat heel erg in Arnhem. Dat is wisselend per stad. Veel ongeassocieerd botmateriaal gaan ze netjes herbegraven op de locatie waar het ook uitgekomen is. En op termijn volgen de skeletten die wij nu in bruikleen hebben.”