In beeld: taalonderzoek in Indonesië
George Saad is naast taalwetenschapper ook fanatiek fotograaf. Hij deelt zijn mooiste en meest veelzeggende foto’s, gemaakt tijdens zijn veldwerk in Indonesië.
Op de Kleine Soenda-eilanden in Indonesië verliest de Papoeataal Abui terrein ten opzichte van het Indonesisch, dat moderner wordt gevonden. Er groeit een lokale beweging die dit proces wil bijsturen. Die heeft behoefte aan kennis, bijvoorbeeld over wat er precies verandert. George Saad onderzoekt taalverandering door ruim zestig mensen van 9 tot 75 jaar te laten navertellen wat ze zien op filmpjes.
Complexe taal
‘Het Abui is een complexe taal, het kent bijvoorbeeld woorden voor verschillende slaaphoudingen en voor manieren van vallen. Ouderen gebruiken zulke woorden, maar jongeren kiezen vaker simpelweg één variant, waardoor nuances verdwijnen. Het zorgt ervoor dat het taalgebruik van jongeren behoorlijk verschilt van dat van ouderen.’
Oversteek
‘Zo’n 600 tot 700 jaar geleden maakten bewoners van het islamitische Flores de oversteek naar het eiland Alor, waar ze relaties aangingen met de sprekers van Papoeatalen. Die oversteek is niet gedocumenteerd, maar kan worden afgeleid uit hun taal, die overeenkomsten vertoont met het Lamaholot van Oost-Flores en daarnaast vele leenwoorden uit Papoeatalen bevat.’
I love black people
‘Ouderen kennen doorgaans meer woorden dan jongeren. Om die woorden vast te leggen, vragen we hen om ze te delen. Tijdens deze sessie vertalen ouderen zo’n zeshonderd Indonesische woorden naar het Abui. De kinderen zijn vaak zeer betrokken: ook voor hen komen soms onbekende woorden voorbij.’
‘Veel Indonesiërs dragen T-shirts met opschriften die ze niet kunnen lezen. In dit geval is de boodschap, I Love Black People, niet geheel onzinnig. De Kleine Soenda-eilanden vormden de westelijke grens van Melanesië, de ‘zwarte eilanden’, die zich in het oosten uitstrekken tot aan Nieuw-Guinea en voorbij de grenzen van Indonesië: Vanuatu, Fiji en Nieuw-Caledonië. De Papoeatalen die hier worden gesproken verschillen van die van de rest van Indonesië. Onder Melanesiërs leeft het gevoel dat ze binnen Indonesië niet als volwaardig worden gezien.’
Op en neer deinende borsten
‘Om onderzoek te kunnen doen in deze gemeenschappen is het heel belangrijk om tijdens de lange avonden die men met elkaar doorbrengt grapjes te maken in hun eigen taal. In dit interview over de kindertijd kwamen ideofonen ter sprake: woorden waarvan de klank een beeld oproept. De geïnterviewde deelde het voorbeeld boq baq boq baq, het op en neer deinen van grote borsten als een vrouw rent.’
In vol ornaat
'Twee Lanistrijders uit de hooggebergten van West Papua. Het onderzoek dat ik doe op de Soenda-eilanden maakt me nieuwsgierig naar andere delen van Indonesië. Ik gebruik het Indonesisch om contact te leggen en meer te ontdekken over de lokale talen en culturen.'
Tekst: Pepijn Reeser (in opdracht van Het Taalmuseum)
Beeld: George Saad
De Zin van Taal
Dit artikel verscheen eerder in De Zin van Taal, een uitgave van Het Taalmuseum. Zie voor meer informatie de website van Het Taalmuseum.