Taalcolleges op Haags Embassy Festival
Het vieren van verschillende culturen met muziek, eten, kunst en lezingen, daar draaide het zaterdag 1 september om op het jaarlijkse Embassy Festival in Den Haag. Twee Leidse hoogleraren gaven pop-upcolleges over het fenomeen dat mensen en culturen al sinds jaar en dag verbindt: taal.
Te midden van kraampjes met Kazachstaanse klederdracht en Rwandese gerechten, trapte hoogleraar psycho- en neurolinguïstiek Niels Schiller af met een college over de kunst van het spreken. ‘Als we een plaatje van een hond zien, kunnen we dat in minder dan een seconde benoemen. Ik ben gefascineerd door wat er in de hersenen gebeurt in die minieme tijd tussen zien en benoemen.’ Schiller legde vervolgens kort uit hoe onze hersenen woorden opslaan, categoriseren en terugvinden.
Verder dan Wikipedia
Ook vertelde hij hoe hersenen omgaan met meertaligheid. Een onderwerp dat op de interesse van de veelal internationale festivalbezoekers kon rekenen. Schiller: ‘Ruim de helft van de mensen wereldwijd spreekt meer dan één taal. En uit onderzoek blijkt dat alle talen die we spreken altijd actief in onze hersenen zijn.’
Schiller was na afloop enthousiast: ‘Leuk om de gelegenheid te hebben om een ander publiek te bereiken. Ik heb geprobeerd de balans te vinden tussen een toegankelijk verhaal en toch een beetje de diepte ingaan. Je wil niet alleen dingen vertellen die mensen al weten of makkelijk op Wikipedia kunnen opzoeken.'
Weg met die smartphone
Daarna was de beurt aan Claartje Levelt, hoogleraar eerste taalverwerving. In haar pop-upcollege vertelde ze hoe baby’s hun moedertaal leren. ‘Dat begint al in de buik’, aldus Levelt. ‘Na hun geboorte is in hun eerste huil zelfs al de karakteristieke melodie van de moedertaal te herkennen.’ In het eerste levensjaar praten baby’s nog niet, maar vergaren ze wel veel taalkennis. Levelt: ‘Ze luisteren en analyseren, experimenteren met verschillende hypotheses en onthouden veel.’
Baby’s leren vooral van wat Levelt shared attention noemt. ‘Baby’s kijken naar iets, en de ouder benoemt het voorwerp. Of ouders praten over iets en de baby volgt hun blik om te kijken waar ze het over hebben.’ Daarom raadt Levelt jonge ouders aan om hun smartphone weg te leggen als ze met hun baby zijn. ‘Je kunt een baby alleen taalinput geven als je niet ondertussen naar een schermpje kijkt.’
Best bijzonder
Ook Levelt had er plezier in haar verhaal buiten de collegezaal te doen. Na afloop zei ze: ‘Taal is voor ons zo gewoon. Ik hoop dat ik het weer een beetje bijzonder kan maken en dat mensen zich realiseren dat het toch wel speciaal is dat wij dit allemaal kunnen en baby’s het zomaar leren.’
Tekst: Julie de Graaf
Beeld: Nicole Romijn/Universiteit Leiden
Mail de redactie
De colleges tijdens het Embassy Festival vormden de vijfde aflevering in een reeks van tien pop-upcolleges die de Universiteit Leiden dit jaar in Den Haag organiseert.