Ontmoet onderzoeker Caroline Archambault
Wetenschappers van de faculteit Governance and Global Affairs doen onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen zoals terrorisme, cybercriminaliteit en migratie. We laten enkele van onze beste wetenschappers aan het woord. Deze keer: Caroline Archambault doet onderzoek bij de Masai in Kenia.
Haar huidige onderzoek richt zich op mensen-rechten, internationale ontwikkeling en demografie in sub-Sahara Afrika. Zij houdt zich onder meer bezig met: beheer van natuurlijke hulpbronnen, onderwijs, De pastorale levenswijze, stedelijke informele nederzettingen en migratie door de lens van genderstudies en onderzoeken over jeugd en jongeren.
Wat heb je onderzocht?
‘Veranderingen in landgebruik in zuidelijk Kenia. De Masai die daar wonen zijn nomadische herders. Voorheen hoedden ze hun vee op gemeenschappelijke gronden, de zogeheten commons. Maar sinds de jaren ’60 is er sprake van oprukkende privatisering. Eerst via collectieve boerderijen gerund door vertegenwoordigers van de gemeenschap. Later door dat gemeenschappelijke land verder op te delen in particuliere plots. Mijn voornaamste onderzoeksvraag: Wie profiteert?’
Wat heb je gevonden?
‘Dat gender een rol speelt. Nee, er is niet zoiets als het vrouwenperspectief, maar het maakt wel uit of je man of vrouw bent - dat beïnvloedt je visie en je prioriteiten. Op het eerste oog lijken vrouwen de grote verliezers van privatisering. Ze staan niet officieel geregistreerd als landeigenaren, bezitten geen vee en lijken weinig formele macht te hebben. Maar in de praktijk zijn vrouwen juist bijzonder invloedrijk. Sterker nog, in de praktijk vormen zij het hart van de herderseconomie, zeker sinds privatisering. Nu moet je bijvoorbeeld je buren om toestemming vragen als je vee over hun (privé)terrein wilt leiden. Mannen gebruiken de sociale contacten van hun echtgenotes om dat soepeltjes te laten verlopen. De (informele) invloed van vrouwen neemt toe. Maar andere dingen gaan weer moeilijker.’
Waarom is dit onderwerp belangrijk?
‘Het is te simpel om te stellen dat mannen de herderseconomie controleren omdat zij formeel de grond bezitten. Vrouwen zijn machtig en invloedrijk, maar op andere manieren dan mannen. Het is belangrijk om te weten waar maatschappelijk gezien hun zwakke plekken zitten, en wat gebeurt als vrouwen meer (of minder) toegang krijgen tot hulpbronnen. Eigendom van land hoeft misschien niet per se gebaseerd te zijn op een simpele keuze tussen collectief bezit en privé-eigendom.’
Verrassingen?
‘Informele macht is belangrijk en verdient meer aandacht. Soms worden maatregelen genomen om vrouwen beter te beschermen. In de praktijk kunnen die het informele systeem (waarin vrouwen zo’n cruciale rol spelen) ondermijnen. Dan verkleinen ze misschien wel de macht van vrouwen in plaats van die te vergroten. Die valkuil moeten we zien te vermijden.’
Je expertisegebied is antropologie van mensenrechten. Hoe verhoudt zich dat tot landbezit?
‘Eerst wilde ik de diepgewortelde afkeer van onderwijs bij de Masai onderzoeken. Die hield verband met de rol van scholen in het veranderen van de traditionele Masai-cultuur. Scholen richtten zich op demilitarisering, settelen op eigen grond en ontmoediging van clans en leeftijdscohorten. De Masai keerden zich niet zozeer tegen onderwijs, als tegen die ontmanteling van hun traditionele levenswijze.
Nu stuurt iedereen stuurt zijn kinderen naar school. Veranderingen in landbeheer, in combinatie met bevolkingsdruk en klimaatverandering, maken de traditionele bestaansmiddelen onaantrekkelijker voor de huidige, jongere generaties. Diversificatie is onontkoombaar, en onderwijs is de sleutel.’
Meer lezen over dit onderzoek?
Lees gratis de Research-brochure van de faculteit Governance and Global Affairs. In deze publicatie vertellen twaalf wetenschappers over hun onderzoek.