Vijf ERC Starting Grants voor jonge Leidse wetenschappers
De European Research Council heeft een Starting Grant toegekend aan vijf jonge Leidse wetenschappers. Met maximaal 1,5 miljoen kunnen ze hun onderzoeksonderwerp verder uitdiepen.
Met 5 van de 36 in Nederlandse toegekende Starting Grants haalde de Universiteit Leiden bijna 14% binnen. Het Nederlandse gemiddelde is 11%. Ook wat betreft het slagingspercentage deed de Leidse universiteit het relatief goed: dat percentage is gemiddeld een povere 12,7% is, Leiden wist 22% van de aanvragen te verzilveren.
De laureaten
Mariska Kret, Instituut Psychologie
From Mimicry to Trust: A Tinbergian Approach
Veel van onze dagelijkse beslissingen maken we door in te schatten of ‘de ander’ te vertrouwen is. Belangrijk voor die inschatting is het spiegelen van uitdrukkingen van emoties door die ander. Mariska Kret gaat onderzoeken welke vormen van spiegelen empathisch zijn, en daarmee belangrijk voor onze beslissing om te vertrouwen of juist te wantrouwen. In de psychologie is op dit moment veel discussie over wat spiegelen inhoudt en wat het effect is. Daarom gaat Kret aan de slag om het in een nieuw theoretisch raamwerk te plaatsen, waarbij ze zowel biologische als psychologische factoren onderzoek om zo de functie, mechanismen en ontwikkeling van spiegelen te achterhalen. Een belangrijke stap is de vergelijking tussen mens en bonobo, die van alle apensoorten het meest aan ons verwant is.
Geeske Langejans, Faculteit Archeologie
Ancient Adhesives - A window on prehistoric technological complexity
Ook in de prehistorie werd al lijm gebruikt, gemaakt van planten. Al die verschillende soorten kleefmiddelen zijn zeer goed bewaard gebleven: het zijn de best bewaarde resten op plantbasis. Geeske Langejans doet al langer onderzoek naar prehistorische lijm. Hiervoor gebuikt ze een combinatie van traditionele archeologische technieken (zoals microscopy), experimenteel onderzoek en high tech methoden om kleefkracht te testen. Zo brengt ze in kaart hoe verfijnd de technieken van neanderthalers en vroegmoderne mensen waren om lijm te maken en hoeveel complexe chemische kennis onze verre voorouders al hadden.
Sarah de Rijcke, Centrum voor Wetenschaps- en Technologiestudies
How evaluation shapes ocean science. A multi-scale ethnography of fluid knowledge
Het evalueren van onderzoek kan helpen om wetenschappelijke resultaten te vertalen naar de maatschappij. Maar werkt dit in de praktijk ook echt zo? Sarah de Rijcke gaat dit onderzoeken op het gebied van oceaanonderzoek. Oceaanonderzoek staat onder veel druk vanuit om ‘nuttig’ te zijn: voor de wetenschappelijke vooruitgang, voor de belangen van bedrijven, en voor de toekomst van onze planeet. Dat levert een spanningsveld op. De Rijcke kijkt of de evaluatie van eerdere wetenschappelijke resultaten effect hebben op de uitvoer van nieuw oceaanonderzoek. Dit onderzoekt ze vanuit een etnografisch en scientometrisch (het meten aan wetenschappelijk onderzoek) perspectief. De kennis over het verband tussen evaluatie en het praktiseren van wetenschap is belangrijk in een wereld waar vertrouwen in de wetenschap niet langer vanzelfsprekend is.
Reinout van Weeren, Leidse Sterrewacht
Unravelling the physics of particle acceleration and feedback in galaxy clusters and the cosmic web
Van Weeren gaat de mogelijkheden van de radiotelescoop LOFAR benutten om de vorming en evolutie van clusters van sterrenstelsels te onderzoeken, en het kosmische web waarin ze zich bevinden. Het doel is om ultra-hoge-resolutiebeelden te maken van clusters op lage radiofrequenties. Deze waarnemingen geven informatie over de invloed van superzware zwarte gaten op de vorming en evolutie van clusters. Van Weeren maakt hiervoor ook gebruik van de internationale stations van de LOFAR-telescoop, in andere delen van Europa.
Ben Wielstra, Instituut Biologie Leiden
Untangling the Evolution of a Balanced Lethal System
Het overerven van genetische eigenschappen kan op verschillende manieren. Een ervan is een balanced lethal system: hierbij zijn twee vormen van een chromosoom nodig om te overleven. Ouders geven willekeurig één van beide vormen door aan de volgende generatie. Nageslacht met twee kopieën van dezelfde chromosoomvorm – 50% volgens de overervingswetten van Mendel – zijn niet levensvatbaar. Zo’n enorme sterfte lijkt in strijd met de evolutieleer. Ben Wielstra maakt gebruik van moderne genetische technieken en evolutionaire modellen om te onderzoeken hoe balanced lethal systems kunnen evolueren. Lees meer
ERC Starting Grants gaan naar jonge getalenteerde onderzoekers die twee tot zeven jaar geleden zijn gepromoveerd en het in zich hebben een leidende positie in de wetenschap te gaan bekleden. Een Starting Grant bedraagt maximaal 1,5 miljoen.