Oostenrijkse vergezichten op Europa
Op 1 juli neemt Oostenrijk het roulerende voorzitterschap van de Europese Unie over van Bulgarije. Een mooie aanleiding om oud-president Heinz Fischer van Oostenrijk zijn licht te laten schijnen over geschiedenis van zijn land, sinds 1995 lid van de EU, tijdens de achtste Europa Lezing op vrijdag 8 juni.
De Europa Lezing, georganiseerd door het Europa Instituut, is een mogelijkheid voor leiders uit de Europese politiek om hun visie te geven op de kansen en uitdagingen waar Europa voor staat. Eerdere sprekers waren bijvoorbeeld Jeroen Dijsselbloem, Margarethe Vestager en Herman van Rompuy. Op vrijdag 8 juni was het woord aan Heinz Fischer, van 2004 tot 2016 president van Oostenrijk. In een volgepakt Klein Auditorium blikte Fischer terug op de vele momenten in de geschiedenis waarin Europa belangrijk is geweest voor Oostenrijk – of andersom – en hoe land en unie innig verbonden zijn, en ook al waren voor het EU-lidmaatschap.
Anti-Europasentiment
Net als veel andere landen heeft ook Oostenrijk te maken met een sterk anti-Europasentiment bij de bevolking. In 2017 kreeg het land een nieuwe regering, die voor het eerst in 45 jaar níet bestond uit een coalitie van de christen-democratische ÖVP en sociaal-democratische SPÖ. De ÖVP veranderde van koers toen in 2015 de jonge conservatief Sebastian Kurz partijleider werd. In de verkiezingscampagne was de vluchtelingencrisis een belangrijk thema, en vooral op dit thema vonden de ÖVP en de rechtse partij FPÖ elkaar en vormden ze een coalitie, met Kurz als premier.
Bemoeienis uit Brussel
De jongste Europese premier ooit (31 jaar) moet het komende half jaar de Europese Unie gaan voorzitten, en de andere leden kijken vol verwachting hoe de premier dat gaat doen. Zijn coalitiepartner FPÖ wil inmiddels niet meer dat Oostenrijk uit de EU stapt, maar is wel zeer kritisch op alle vormen van bemoeienis vanuit Brussel. En Kurz’ eigen ÖVP is van een uitgesproken pro-Europees standpunt veranderd naar de instelling dat zoveel mogelijk zaken op nationaal niveau moeten worden geregeld, en slechts de echt grote problemen op Europees niveau. Met als opvallende uitzondering dat juist de problemen rond migratie op nationaal niveau horen.
Fischer schetst, zoals hij zelf zegt, geen wolkenloze hemel als toekomst voor Oostenrijk, aan de vooravond van de honderdste verjaardag van het land. ‘Maar ik hoop dat de lessen uit onze geschiedenis het mogelijk maken dat het Europa van onze kinderen en kleinkinderen nog altijd een vreedzame en democratische unie is.’
(Foto's: Monique Shaw)
