Jerfi Uzman spreekt bij conferentie over populisme en mensenrechten
Jerfi Uzman, universitair docent bij de afdeling staats- en bestuursrecht, was op 17 januari een van de sprekers op de conferentie Fundamental rights and the relational self: overcoming the limitations of an individualistic focus in human rights law? De conferentie was georganiseerd door het Leidse onderzoeksprogramma Effective Protection of Fundamental Rights in a Pluralist World.
In zijn presentatie, getiteld Three Concepts of Liberty – Collective Justice (f)or Individual Rights?, ging Jerfi in op de veranderde opvattingen over het concept mensenrechten. Van een klassiek individueel concept is vandaag de dag volgens hem geen sprake meer. De aandacht voor structurele bescherming van mensenrechten is explosief toegenomen. Jerfi besprak tijdens zijn presentatie drie dimensies van deze ontwikkeling. Er is een institutionele kant van de zaak: rechters zowel in Nederland als in Europa verleggen hun aandacht van het individuele geval naar meer structurele vormen van rechtsbescherming. Zo is de aandacht voor rechtsvorming door hoogste rechters toegenomen. Daarnaast neemt het aantal rechtszaken dat door belangenorganisaties wordt gevoerd toe (de zogenaamde public interest litigation). Denk daarbij aan de Urgenda-zaak. Ook de wetenschap beziet mensenrechten steeds vaker niet alleen op individueel, maar ook op metaniveau. En tot slot betoogde Jerfi dat ook de legitimatie van het concept ‘mensenrechten’ veranderd is. Ging het vroeger enkel om de vrijheidssfeer van de individuele burger. Vandaag de dag lijken rechtsfilosofen en juristen vooral het positieve effect van mensenrechten op de economie en de samenleving te benadrukken. Jerfi plaatst echter ook kritische kanttekening bij deze trends. Wie komt er dan nog wel op voor het individu, als de mensenrechtenjuristen het ook al niet meer doen, zo vroeg hij zich af.