Propagandakunst - van de 20e tot de 21e eeuw
Kunstenaar Jonas Staal verdedigt op 25 januari zijn proefschrift over de ontwikkeling van propagandakunst: van Sovjetkunst tot kunst uit de 'War on Terror'.
Hoewel propaganda vaak beschouwd wordt als onderdeel van de geschiedenis van zogenaamde "totalitaire" staten, toont Staal aan dat moderne propaganda haar oorsprong vindt in de Britse democratie en als zodanig toepasbaar is op alle moderne machtsstructuren in het verleden en heden.
Staal definieert propaganda door middel van de vergelijking propaganda = macht + performance. Hij benadrukt dat verschillende machtsstructuren verschillende vormen van propaganda en dus verschillende vormen van propagandakunst genereren.
Ten aanzien van de 20e eeuw bespreekt Staal de verschillen tussen avant-garde, totalitaire en modernistische propagandakunst. Voor de 21e eeuw analyseert hij de categorieën ‘War on Terror’- propagandakunst, populaire propagandakunst en stateloze propagandakunst. Aan de hand van concrete voorbeelden van kunstenaars en kunstwerken binnen elk van deze categorieën laat hij zien hoe de performance van macht in de 21e eeuw zich vertaalt in verschillende visuele vormen en hoe ze onze werkelijkheid vormgeven en sturen.
Staals onderzoek toont aan dat er een voortdurende wisselwerking is tussen macht en kunst. Verschillende machtsstructuren creëren de voorwaarden voor verschillende kunstvormen, terwijl kunst tegelijkertijd bijdraagt aan het visualiseren, communiceren en legitimeren van macht. Macht en kunst zijn niet hetzelfde, maar moeten niet los van elkaar worden bekeken, aldus Staal. Propaganda en propagandakunst zijn termen die niet alleen verwijzen naar het verleden, maar zijn net zo goed concepten en praktijken waarmee we de constructie van de werkelijkheid in het heden kunnen begrijpen.
Promotoren
Prof. dr. Henk te Velde (Universiteit Leiden)
Dr. Sven Lütticken (Vrije Universiteit Amsterdam)
Bannerfoto: Nieuwe Wereld Ambassade: Rojava (2016), Democratische Zelf-Administratie van Rojava en Studio Jonas Staal. Foto van Istvan Virag, geproduceerd door After Belong Agency-Oslo Architecture Triennial-URO/KORO
Openbare verdediging en artistieke presentatie
Op donderdag 25 januari om 13.00 uur zal Staal zijn artistieke werk voor de promotiecommissie publiekelijk toelichten in het Lipsius Gebouw zaal 005, Cleveringaplaats 1 in Leiden. Staal toont in deze artistieke presentatie een selectie van werken die hij maakte in het kader van zijn promotieonderzoek. Om 15.00 uur zal Staal zijn proefschrift verdedigen in het Groot Auditorium van het Academiegebouw Rapenburg 73 in Leiden. Het is niet verplicht een reservering te maken.
Jonas Staal
Jonas Staal (1981, Zwolle, Nederland) is kunstenaar en oprichter van de artistieke en politieke organisatie New World Summit (2012 - heden) en de campagne New Unions (2016 - heden). Staals werk omvat interventies in de openbare ruimte, tentoonstellingen, theaterstukken, publicaties en lezingen, gericht op de relatie tussen kunst, democratie en propaganda. Recente tentoonstellingen omvatten kunst van de stateloze staat (Moderna Galerija, Ljubljana, 2015), New World Academy (BAK, basis voor actuele kunst-Centraal Museum, Utrecht, 2015) en After Europe (State of Concept, Athene, 2016). Zijn projecten werden op grote schaal tentoongesteld, onder andere tijdens de 7e Berlijnse Biënnale (2012), de 31e Biënnale São Paulo (2014) en de Oslo Architecture Triennial (2016). Recente boeken van Staal zijn onder meer Nosso Lar, Brasília (Jap Sam Books, 2014) en Stateless Democracy (BAK, 2015). Staal levert regelmatig bijdragen aan e-flux dagboek.
Met dank aan NWO en het Mondriaan Fonds
