Overlijdensbericht Meerten ter Borg (1946-2017)
Op 26 december 2017 is emeritus hoogleraar Meerten ter Borg overleden. Hij werd 71 jaar. Ter Borg is thuis overleden in aanwezigheid van zijn vrouw Marlies en hun kinderen. De crematie heeft in besloten kring plaatsgevonden.
Meerten ter Borg werd geboren op 2 augustus 1946 in Groningen.
Hij studeerde filosofie en sociologie van 1968 tot 1975 en promoveerde in 1982 bij de vermaarde socioloog Leo Laeyendecker in Leiden op het proefschrift Nihilisme en de Franse sociologische traditie. In zijn dissertatie bracht hij de drie hoofdstromen van zijn intellectuele vorming en belangstelling – sociologie, filosofie en ideeëngeschiedenis – met elkaar in een indringend gesprek met als doel bij te dragen aan een scherpere analyse van de toestand van onze eigen samenleving. Vrijwel meteen na zijn promotie, in 1983, werd hij benoemd tot docent godsdienstsociologie aan de Faculteit der Godgeleerdheid van de Universiteit Leiden, waar hij tot aan zijn pensioen in 2011 zou blijven: eerst als universitair docent, later als universitair hoofddocent en vanaf 2007 eveneens als bijzonder hoogleraar “Niet-institutionele religie in de moderne samenleving” vanwege het Haagsche Genootschap. Zijn hele carrière heeft daarmee in dienst gestaan van de Leidse theologie en religiewetenschap en hij heeft in onderwijs, onderzoek en in de rol van publieke intellectueel enorm bijgedragen aan dit brede veld.
De diepe wortels van de ingrijpende transformatie van de Nederlandse samenleving die zich voltrok tijdens Meertens carrière vormden het hoofdonderwerp van zijn denken en van zijn publicaties. Zowel in zijn onderwijs als in zijn vele boeken onderwierp Meerten deze transformaties aan een bijzonder scherpe en tegendraadse analyse. Met een eigen begrippenapparaat en in constant gesprek met de diepe wijsgerige en sociologische Europese tradities presenteerde hij treffende inzichten die niet door iedereen werden geaccepteerd maar wel steevast tot nadenken stemden: ontologische geborgenheid en verlatenheid, massificatie, religieuze creativiteit, impliciete religie, zineconomie, en de glorieuze toekomst van de vrijzinnigheid. Die thema’s kwamen alle samen op het symposium dat werd georganiseerd naar aanleiding van zijn afscheid van de Leidse universiteit. Het was passend dat een aantal bijdragen aan dat symposium werden gepubliceerd in het tijdschrift Implicit Religion in 2012.
Meerten ter Borg was als wetenschapper duidelijk een solist, maar hij was ook een geliefde docent en collega, met een aanstekelijk gevoel voor understatement en humor en een geweldige pen. Hij heeft vele studenten en promovendi op weg geholpen en geïnspireerd en laat een heldere en invloedrijke wetenschappelijke erfenis na. Zijn acht boeken evenals veel andere publicaties en essays kunnen worden gedownload van www.meertenterborg.net.