Hans-Martien ten Napel spreekt tijdens Staatsrechtconferentie over ‘Globalisering als uitdaging voor nationale soevereiniteit’ in Maastricht
Op 15 december a.s. vond in Maastricht de Staatsrechtconferentie 2017 plaats. Het thema van de conferentie was: ‘Globalisering als uitdaging voor nationale soevereiniteit’. Tijdens de conferentie presenteerde Hans-Martien ten Napel, universitair hoofddocent Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, een paper tijdens de workshop ‘Is staatsbestuur mogelijk in de 21ste eeuw zonder overdracht van soevereine bevoegdheden?’, voorgezeten door Sofie Wolf, die is verbonden aan de Maastrichtse afdeling van het Montesquieu Instituut.
De titel van het paper van Hans-Martien luidde: ‘A moral struggle over the first principles of government and politics’. Hierin betoogde hij dat, anders dan in staatsrechtelijk Nederland vaak het geval is, binnen de stroming van het zogeheten constitutionele conservatisme bijzondere aandacht bestaat voor het leerstuk van de machtenscheiding in het algemeen en het primaat van de wetgever in het bijzonder. De vraag die daarbij in alle scherpte wordt geformuleerd is of een overdracht van soevereine bevoegdheden niet een bedreiging vormt voor deze oorspronkelijke uitgangspunten van de liberale democratie.
Dat staatsbestuur ook in de 21ste eeuw wel degelijk mogelijk is zonder de overdracht van soevereine bevoegdheden, bewijzen onder meer de Verenigde Staten, die bij verdragen min of meer standaard het volgende voorbehoud opnemen: ‘The United States will not accept any treaty requirement incompatible with the Constitution of the United States of America.’
Het is uiteraard niet per definitie zo dat Nederland een dergelijke positie zou kunnen of moeten overnemen. Dat neemt niet weg dat het Nederlandse staatsrecht er profijt bij kan hebben de inhoudelijke meningsverschillen die ten aanzien van het onderwerp overdracht van soevereine bevoegdheden bestaan te expliciteren. Bij (dreigende) divergentie tussen de geschreven en de ongeschreven constitutie is, zo leert bijvoorbeeld de positie van het Duitse constitutionele hof, aanpassing van de norm aan de werkelijkheid niet de enig denkbare optie.
Andere sprekers tijdens de workshop waren Suzanne Bloks (Utrecht), Jurgen Goossens (Rotterdam) en Reijer Passchier (Tilburg).
Plenaire programma van de conferentie