Jerfi Uzman spreekt in New York over populisme en staatsrecht
Jerfi Uzman, universitair docent bij de afdeling staats- en bestuursrecht, maakte deel uit van een select internationaal gezelschap van experts dat in september bijeenkwam om het over de gevolgen van populisme voor het staatsrecht te hebben. Het symposium was georganiseerd door New York University Law School en het gezaghebbende International Journal of Constitutional Law (I-CON).
Jerfi presenteerde tijdens de bijeenkomst zijn onderzoek naar de manier waarop rechters in verschillende westerse landen omgaan met referenda en populisme. In het paper, getiteld ‘Enemies of the People? – Populism, Direct Democracy and the Courts’ ging hij in op de vraag wat rechters te doen staat als populisten via een referendum kwesties proberen te regelen die in strijd zijn met mensenrechten of democratie. Men kan dan denken aan een verbod op minaretten in de grondwet, of het schrappen van seksuele geaardheid als discriminatiegrond.
Uit het internationale onderzoek volgt dat rechters in Europa en de VS heel verschillend met zulke referenda omgaan. De Franse rechter beschouwt een volksuitspraak als bindend, terwijl Duitse rechters juist benadrukken dat de grondwet niet geschonden mag worden.
Jerfi betoogde dat rechters moeten opkomen voor de rechten van minderheden, maar tegelijkertijd vraagt hij ook aandacht voor de gevaren. Rechters hebben, zo is zijn stelling, de publieke opinie tot op zekere hoogte nodig. Hij pleitte er daarom voor dat rechters moderne strategieën ontwikkelen om in zulke zaken effectief rechtsbescherming te kunnen verlenen. Zo valt er op het terrein van de (massa)communicatie veel te verbeteren. Bovendien zou de rechter sociaal-wetenschappelijke inzichten kunnen gebruiken bij het bepalen van het beste moment om uitspraak te doen.