Leiden Classics: het Zweetkamertje
Het is misschien wel de mooiste traditie in Leiden: na de buluitreiking je naam vereeuwigen in het Zweetkamertje. Alhoewel vereeuwigen? Door afbrokkelend kalk liepen de namen gevaar. Een populaire crowfundingsactie in 2014 bracht redding en tegenwoordig kan de handtekening ook digitaal vereeuwigd worden.
Zoiets als je eerste kus
‘Je handtekening zetten in het Zweetkamertje is zoiets als je eerste kus of de geboorte van een kind: een defining moment in je leven. Als ik het verhaal aan buitenlandse vrienden vertel, kijken ze me soms ongelovig aan. Dit bestaat nergens anders.’ Dit is de reactie van een alumnus nadat de universiteit in mei 2014 een crowfundingsactie was gestart om geld in te zamelen voor de restauratie van het Zweetkamertje in het Academiegebouw. Het snelle succes – binnen amper een week doneerden alumni het benodigde bedrag van ruim 16.000 euro – was overrompelend.
Beroemde alumni
Maar misschien is dat niet zo verbazingwekkend: het Zweetkamertje is een van de meest dierbare plekjes binnen de Universiteit Leiden en wel precies om de reden die de alumnus zo goed verwoordt. Wie als eerste afgestudeerde zijn handtekening zette is niet bekend; inmiddels is het een lange traditie en schreven hier vele duizenden afstudeerders hun naam of handtekening. Dat waren onder andere de koninginnen Beatrix en Juliana, koning Willem-Alexander en de bekende verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema. Ook de Leidse eredoctoren zoals sir Winston Churchill en Nelson Mandela lieten hier hun naam achter.
Scheuren en gaten
Al deze duizenden handtekeningen liepen gevaar. Stukjes muur brokkelden af door loslatende kalklagen, er ontstonden scheuren in de muren en er waren gaten op de plekken waar de ladder telkens tegen de muur stootte. Ook de glasplaatjes ter bescherming van beroemde alumni en eredoctoren vormden een risico. Het grafiet van de schrijvers erboven kwam tussen de glasplaat terecht waardoor de namen langzamerhand vervaagden. Een grondige opknapbeurt was dus geboden. In de zomermaanden repareerden de restaurator de historische, beschadigde muren en werden er andere glasplaatjes aangebracht in het roemruchte Zweetkamertje.
Maar waar komt die vreemde naam vandaan?
De term is zeker niet even oud als het Academiegebouw dat uit 1516 dateert. In het begin deed het gebouw dienst als klooster en in 1581 kwam het in handen van de universiteit. Het Zweetkamertje was lange tijd een vergaderzaal voor de curatoren en werd daarna een opslagplaats voor turf voor de kachels van de universiteit. In de loop der tijd kreeg het een verhevener functie: senaatskamer voor het afnemen van examens. Pas in de 18e eeuw kreeg de kamer de bestemming waar het zijn huidige naam aan dankt: de ruimte werd een wachtlokaal voor studenten die de uitslag van hun examens afwachten.
Dante
Het zijn niet alleen de vele duizenden namen die deze ruimte speciaal maken. In en buiten het Zweetkamertje zijn bijzondere houtskooltekeningen aangebracht. In 1865 liet meester Victor Louis de Stuers zich een nacht opsluiten in het Academiegebouw en tekende toen aan weerszijde van de deur een student: een wachtende en een geslaagde. Boven de deur bracht De Stuers een citaat van Dante aan: Lasciate ogni Sperenza; voi che entrate: Laat alle hoop varen, gij die hier binnentreedt.
Hier zweette men niet vergeefs
Ruim een halve eeuw later, in 1919, maakte de tekenaar Louis Raemaekers een houtskooltekening van een examenkandidaat. Daaronder schreef hij: hic sudavit sed non frustra: hier zweette men niet tevergeefs. En bijna een eeuw later, in 2017, is het Zweetkamertje een soort online kunstwerk geworden. Want afgestudeerden kunnen via hetzweetkamertje.nl nu 24/7 ook digitaal hun handtekening vereeuwigen. Hebt u 'm al gezet?
(LvP)