Van de catwalk naar het boekenbal
Sander Kok (35) maakte furore als model voor Armani en valt nu op als schrijver. Zijn filosofisch getinte debuutroman Smeltende vrouw werd dit jaar ontvangen als een literaire sensatie. Wat heeft hij nu nog aan zijn studies Literatuurwetenschap en Kunstgeschiedenis?
Waarom koos je voor kunstgeschiedenis en literatuurwetenschap?
‘Kunst en literatuur waren bij ons thuis heel belangrijk. We gingen vaak naar musea en mijn ouders stimuleerden ons goede boeken te lezen. Het werd Leiden omdat mijn broer er al studeerde. Elk weekend kwam hij terug met prachtige verhalen. Ik kwam wel eens in zijn studentenhuis en vond alles geweldig. Om elkaar wat privacy te gunnen werd ik eenmaal in Leiden wel lid van Augustinus, en niet van Quintus zoals mijn broer.’
Hoe beviel de studie?
‘Kunstgeschiedenis heeft me veel geleerd en gebracht. Ik ben er scherper door gaan kijken, en niet alleen naar kunst. In de studie miste ik soms wel het esthetische oordeel van docenten. Van de moderne kunstenaar stond de bedoeling voorop, maar er werd niet besproken of hij wel slaagde in zijn opzet. Na drie jaar wilde ik ertussenuit. Ik ging een jaar Spaans studeren in Buenos Aires. Terug in Leiden stapte ik over naar Literatuurwetenschap en die studie paste beter bij mij. Ik leerde meteen af om te kijken naar de motieven van de schrijver. We keken vooral naar wat de tekst ‘doet’ in het hier en nu.’
Helpt Literatuurwetenschap in het schrijverschap, of kan die studie ook belemmerend werken?
‘Ik kan niet zeggen of ik zonder die studie anders zou schrijven. Maar ik denk dat elk uur literatuurstudie in je voordeel kan zijn. En toch, vierduizend jaar literatuur – dat kan verpletterend voelen. Je kunt niks toevoegen. Alles is al eens beter beschreven dan jij als jonge schrijver kan bedenken. Ik heb zelden gedacht ‘dit kan ik beter’, behalve misschien bij Pirandello, die ik een beetje overschat vind. Maar ik ben door die studie vooral nog meer gaan houden van literatuur.’
Tot voor kort was je echter vooral bekend door je modellenwerk. Hoe ben je model geworden?
‘Als vijftienjarige was ik op schoolreisje in Londen al eens aangesproken door een scout van een modellenbureau. Maar mijn ouders vonden het een slecht idee, op je vijftiende in je eentje naar Londen verhuizen. Daarna werd ik nog wel eens gevraagd, maar ik werd als puber steeds meer verlegen. Ik stond ook helemaal niet goed op foto’s. Op mijn 23e werd ik weer door zo’n scout aangesproken, dit keer in Amsterdam. Mijn toenmalige vriendin heeft me toen aangespoord het uit te proberen. Een paar dagen later kreeg ik mijn eerste opdracht en nog geen maand later werkte ik in Milaan voor Armani. Gelukkig kon ik het goed met mijn studie combineren. Mijn docenten vonden het leuk en hielden rekening met me. Ik mocht een paar keer ’s avonds laat in Milaan tentamen doen en per mail versturen, nadat ik de hele dag geposeerd had in de modeweek.’
Is dat goed te combineren: poseren en schrijven?
‘Voor mijn modellenwerk ben ik veel op reis. Dat is soms eenzaam en uit verveling begon ik steeds meer te schrijven, op mijn hotelkamer of bij castings. Het klinkt een beetje blasé, maar ik had na een paar jaar de belangrijke klussen (voor Armani, Viktor & Rolf en reclames voor onder andere Lacoste en Samsung, red.) al gedaan en in dat opzicht had ik in het modellenvak geen grote, nieuwe ambities meer. Intussen werd ik steeds ambitieuzer als schrijver. Momenteel draait alles in mijn leven om mijn tweede roman.’
Verwerk je motieven uit je studententijd in je verhalen?
‘Nog niet, maar wie weet wat er later zich een weg vindt naar mijn romans, vanuit mijn dagboeken. Daarin beschrijf ik vooral mijn luiheid, mijn onvermogen aan de slag te gaan. Ik was een uitzonderlijk luie student. In mijn eerste jaar was feestvieren het belangrijkste. Ik ben een keer de avond voor een tentamen wat gaan drinken met een paar vrienden. Om zes uur ’s ochtends kwam ik thuis. Een paar uur later was het tentamen, waarvoor ik zakte, want ik moest na tien minuten overgeven. Ik ben heel lang heel jong geweest; pas richting de dertig werd ik wat meer volwassen. Maar nog even over die luiheid. Die heeft ook voordelen. Luiheid veroorzaakt verveling, en door verveling word je uiteindelijk creatief. Zonder verveling zou ik misschien niet kunnen schrijven.’
Wie: Sander Kok
Studies: Kunstgeschiedenis (niet afgemaakt) en Literatuurwetenschap
Vereniging: Augustinus
Favoriete plek in Leiden: 'Ik woonde vroeger in het laatste huis op de Hogewoerd. Mijn favoriete ‘plek’ is het stuk van het einde van de Hogewoerd tot het centrum, met als hoogtepunt de Burcht, vooral na zonsondergang. Een aantal maanden geleden was ik voor het eerst weer terug in Leiden. Het was avond en over alles lag de gouden gloed van de nostalgie, maar misschien nog het meest over het gebied rond de Burcht, met al die lichtjes. Ik ben verknocht aan Amsterdam, maar sluit niet uit dat ik ooit terugkeer naar Leiden, al is het maar voor even.'
(LvP)