Interview: Zeger van der Wal over 'Good Governance in Asia and the West'
In het kader van het Asia Year van de Universiteit Leiden vindt donderdag 28 september het evenement ‘Good Governance in Asia and the West: What is the Difference?’ plaats in Wijnhaven. Lees hier het interview met Zeger van der Wal over zijn ideeën over Azië en het evenement.
Zeger van der Wal, bijzonder hoogleraar bij het Instituut Bestuurskunde werkt ook in Azië en denkt dat we veel van elkaar kunnen leren. Namens het Instituut Bestuurskunde van de FGGA nodigt Van der Wal collega’s, studenten, ambtenaren en bestuurders uit om met hem en collega’s in debat te gaan over goed bestuur.
Wat houdt het Asia Year van de Universiteit Leiden in? Hoe past het evenement Good Governance hierin?
Onze universiteit besteedt met het Leiden Asia Year dit jaar speciaal aandacht aan al het mooie onderzoek naar en met Azië dat op vele plekken en in vele centra en faculteiten plaatsvindt. Ook worden reeds bestaande samenwerkingsverbanden uitgelicht en verstevigd en Aziatische partners uitgenodigd om deel te nemen aan velerlei activiteiten. We hebben dan ook al decennia een fantastische reputatie als het gaat om onderzoek naar en met Azië met gerenommeerde instituten als het Leiden Asia Center, en het International Institute for Asian Studies, en diverse banden en projecten met China en Indonesië.
Het Asia Year kon daarnaast niet beter getimed zijn: experts over de hele wereld zijn het er over eens dat dit de 'eeuw van Azië' gaat worden, als het die niet reeds is. Ik merk zelf ook dat wetenschappers, overheden en bedrijven steeds meer de blik naar het Oosten richten omdat ze daar enorme kansen zien. Politieke en economische crises in de EU en de VS in de afgelopen jaren versnellen dat proces alleen maar.
Er vinden ook ongekende aardverschuivingen plaats. Ik kan veel feiten en cijfers noemen maar twee springen er voor mij echt uit. In 1980 bedroeg het aandeel van het Amerikaanse BNP in de wereldeconomie 25% en dat van China 2.4%. Vorig jaar waren de aandelen van beide landen gelijk met 17%. Gecorrigeerd voor koopkracht is de economie van China inmiddels groter. Alleen de EU als geheel stijgt daar nog net boven uit. Een ander onvoorstelbaar getal is de toename van het aantal Chinezen dat zich tot de middenklasse mag rekenen: een half miljard mensen in het afgelopen decennium! Die ontwikkeling alleen al heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het behalen van een van de millennium goals van de Verenigde Naties: het halveren van ‘global poverty’.
Het is niet alleen China. Ook landen als Turkije en Indonesië hebben in de afgelopen 15 jaar hun economie verdriedubbeld. Om nog maar te zwijgen van de geavanceerde Aziatische ‘tijgers’ – Zuid Korea, Singapore, Hong Kong en Taiwan – die inmiddels kopposities innemen op vele ranglijsten op het gebied van onderwijs, zorg en innovatie. Naast economische krachtpatserij zien we ook dat Aziatische landen hun rol op het politieke wereldtoneel nadrukkelijker gaan opeisen. Een mooi voorbeeld is de leidende rol die China nu speelt in de uitvoering van het klimaatakkoord nu de VS er uit is gestapt.
Dat brengt ons bij het thema ‘good governance’. Want ondanks alle successen en verschuivingen is er natuurlijk ook terecht veel kritiek op de manier waarop regimes in landen als China, Turkije, Iran en Rusland hun land besturen en hoe ze met delen van hun bevolking omspringen. Intern is er ook kritiek van steeds mondiger en hoger opgeleide burgers op de soms ouderwetse manier waarop hun bureaucratieën nog functioneren. Tegelijkertijd wordt er eigenlijk maar weinig grondig vergelijkend onderzoek gedaan naar bestuurspraktijken, culturen, normen en gedrag van ambtenaren en politici in dit soort landen en hoe deze daadwerkelijk verschillen met die in Westerse landen. Daar valt nog een wereld te winnen en ik zou het mooi vinden als onze faculteit op dat gebied een belangrijke speler wordt. Dat past ook bij een faculteit met ‘global’ in haar naam.
Wat is uw band met Azië?
Ik voel me nadat ik in 2012 bij de National University of Singapore aan de slag ging inmiddels een ‘Asian Dutchman’. Het vergelijken van het Oosten en het Westen is eigenlijk niet alleen mijn vak maar ook mijn dagelijkse hobby geworden. Ik werk bij de NUS – de nummer 1 universiteit in Azië – samen met collega’s en studenten uit tientallen landen waarvan het merendeel Aziatische landen zijn. In de afgelopen 5 jaar reisde ik zo’n 70 keer door Azië om onderzoek te doen, congressen te bezoeken en lezingen en trainingen te geven. Landen als China, Thailand en Maleisië heb ik inmiddels meer dan tien keer bezocht. Daar leer je heel veel van. Het zijn fascinerende ervaringen. Je gaat er ook anders van naar je eigen geboorteland kijken en de veronderstellingen (en vooroordelen!) die je daar hebt ontwikkeld. Het valt me iedere keer weer op hoe weinig mensen in Europa eigenlijk van Azië weten en hoe weinig zicht ze hebben op wat zich daar aan het afspelen is. Al zie ik dat besef in de afgelopen 2-3 jaar wel toenemen. Vanuit mijn bijzondere leerstoel bij de FGGA hoop ik die werelden in termen van onderzoek, onderwijs en samenwerking dichter bij elkaar te brengen. Daar liggen echt enorme kansen.
Het evenement Good Governance gaat over verschillen tussen Westers en Aziatisch bestuur. Wat kunnen wij volgens u van Azië leren?
De vraag zou eigenlijk moeten zijn: wat kunnen we van elkaar leren? Want veel Aziatische landen lopen in hun ontwikkeling natuurlijk ook nog achter bij West Europa en de VS, laat dat helder zijn. Wat ik zelf wel fascinerend vind om te zien is dat nog geen 10 jaar geleden delegaties uit China, Singapore en Zuid Korea de deur plat liepen bij Europese overheden en bedrijven om ‘best practices’ op te doen. Nu is dat omgekeerd. In Singapore krijgen wij wekelijks delegaties uit Finland, Denemarken, Frankrijk en Nederland over de vloer. Betekent dat dan inderdaad dat het Westen meer van het Oosten kan leren dan andersom? Op sommige gebieden misschien wel – consistent, lange termijn industriebeleid en innovatiebeleid voeren, mega investeringen doen in hoger onderwijs en leraren uitstekend opleiden en betalen – terwijl wij het op andere gebieden – corruptiebestrijding, modern personeelsbeleid bij de overheid, aandacht voor duurzaamheid en leefbaarheid en mensenrechten – beter doen dan veel Aziatische landen.
Specifieker bestuurskundig bezien valt er in veel Aziatische landen nog een hoop te verbeteren aan de positie van ambtenaren en de wijze waarop ze gerekruteerd, betaald en getraind worden (met de Aziatische tijgers als duidelijke uitzondering). De cultuur is hiërarchischer en dat betekent dat de autonomie van ambtenaren vaak te wensen overlaat. Dat heeft weer consequenties voor de mate waarin ze ondernemend en zelfstandig kunnen opereren en hun politieke bazen stevig van repliek kunnen dienen, ‘speaking truth to power’ zoals bestuurskundigen dat noemen. Ook wordt een thema als personeelsdiversiteit heel anders opgepakt in beide regio’s: waar wij proberen minderheden en vrouwen sneller en vaker op managementposities terecht te laten komen, is daar representatie van historisch afgescheiden en soms wederzijds vijandige bevolkingsgroepen belangrijker – en vaak zelfs wettelijk vastgelegd.
Wat hoopt u de deelnemers van het evenement mee te geven?
Enkele collega’s zullen heel kort resultaten presenteren van onderzoek dat zij momenteel doen: vergelijkend, in Azië of met Aziatische collega’s. We proberen ook een voormalig diplomaat of topambtenaar met directe bestuurservaring in Azië zijn of haar licht te laten schijnen op goed bestuur in het Oosten en Westen en wederzijdse lessen. Daarnaast komt natuurlijk het publiek zelf uitgebreid aan bod. We zullen op basis van prikkelende stellingen het debat met elkaar aangaan met hopelijk als resultaat dat we allemaal onze eigen veronderstellingen heroverwegen en ons na afloop verrijkt en geïnspireerd voelen. De setting, de ‘Spaanse trappen’ in ons prachtige nieuwe gebouw Wijnhaven leent zich daar uitstekend voor.
Iedereen is daarbij welkom: collega’s van de universiteit en daarbuiten, studenten en ambtenaren en bestuurders uit Den Haag en daarbuiten. Tot de 28e September!
