Astronomen vermoeden planeet met gigantische ringen rond waarneembare ster
Astronomen van onder meer de Sterrewacht Leiden hebben een ongebruikelijke begeleider ontdekt van een zeer jonge ster in het sterrenbeeld Orion. Dat grote object, mogelijk een planeet, schuift iedere 2,5 jaar voor de ster langs, waardoor het sterlicht met 20 procent wordt gedimd. Binnenkort verschijnt de paper hierover in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Mysterieuze lichtcurve
De onderzoekers ontdekten de mysterieuze lichtcurve in data van het onderzoeksconsortium WASP, dat de zogeheten SuperWASP-survey uitvoert. Toen ze daarna een tweede eclips vonden in data uit een ander project - de KELT-survey - wisten ze dat er iets bijzonders aan de hand moest zijn.
Ster in september waarneembaar
Door de tijden van de twee eclipsen gecombineerd met de positie van de ster ten opzichte van de zon waren ze niet te zien. Komende september doet zich de eerste gelegenheid voor om de ster waar te nemen zonder dat het felle zonlicht in de weg zit. Dat konden de astronomen berekenen door de data uit de twee surveys te combineren. De onderzoekers zijn dan ook van plan de volgende verduistering nauwkeurig te volgen en vast te stellen waaruit de ringen bestaan.
Ook amateurs kunnen ster waarnemen
De ster waar het nog onbekende object omheen draait, PDS 110, staat op ongeveer 1100 lichtjaar afstand van de aarde in het sterrenbeeld Orion en is helder genoeg voor sterrenkundeamateurs om de twee weken durende eclips in september te kunnen volgen. Wellicht kunnen zij een bijdrage leveren aan het onderzoek.
'Ringenstelsel groter dan van Satarnus'
Coauteur Matthew Kenworthy van de Sterrewacht Leiden ontdekte eerder met collega’s een gigantisch ringenstelsel rond een planeet bij de ster J1407. Kenworthy vermoedt ook deze keer dat ringen de oorzaak zijn. 'Tijdens beide verduisteringen zien we de hoeveelheid licht van de ster heel snel veranderen. Op basis daarvan vermoeden wij een ringenstelsel, vele malen groter dan dat van Saturnus.'
Eerste reuzenringenstelsel met bekende omlooptijd
De reuzenringen rond J1407 kunnen niet direct worden waargenomen omdat de ster veel te ver weg staat. Mochten de onderzoekers de ringen bij het object rond PDS 110 dus in september aantreffen, dan zal dit systeem de geschiedenisboeken ingaan als het eerste stelsel met reuzenringen waarvan de omlooptijd bekend is. Dat laatste betekent dat astronomen de waarnemingen kunnen plannen. Deze waarnemingen kunnen hun vervolgens meer inzicht geven in de omstandigheden waaronder planeten en hun manen rond jonge sterren worden gevormd.
'J1407 was het eerste van dit soort exoringenstelsels. Met de ontdekking van PDS110, en de kans op de eclips in september, hopen we een tweede exoringensysteem te kunnen bevestigen', besluit Kenworthy.