'Mobiele telefoon in 2035 net zo krachtig als ons brein'
Intelligente apparaten zullen over 20 jaar een grote rol spelen in de maatschappij. ‘Zelfrijdende auto’s zullen 90% veiliger zijn dan auto’s met menselijke chauffeurs en de transportsector wereldwijd veranderen.’ Dat zei kunstmatige-intelligentie-onderzoeker Bart Selman van Cornell University in de eerste Ada Lovelace lezing van het Leids instituut voor computer science op 12 mei 2017.
Deep learning
De ontwikkelingen gaan snel, in de informatica in het algemeen en in deep learning in het bijzonder. Met deep learning kunnen computers leren om gezichten te herkennen en objecten in plaatjes, en om menselijke spraak te ontcijferen, net zoals jonge kinderen dat allemaal leren. Met ingewikkelde ‘neurale netwerken’ trainen wetenschappers de statistische modellen van onze maatschappij.
Ada Lovelace lezing
Een groot deel van de vooruitgang in kunstmatige intelligentie (artificial intelligence; AI) wordt gedreven door de visuele ontwikkeling van apparaten. ‘Twaalf jaar geleden was computer vision een ramp. De eerste zelfrijdende auto Stanley, van Stanford University, gebruikte geen zicht. Nu kunnen zelfrijdende auto’s het verkeer en kenmerken van wegen bijna net zo goed zien als mensen.’ Aan het woord is Bart Selman van Cornell University in New York State, vooraanstaand wetenschapper op het gebied van AI. Hij is in Leiden om de eerste Ada Lovelace lezing te geven, een nieuwe serie populair wetenschappelijke lezingen van LIACS, het Leiden Institute of Advanced Computer Science.
Muizenbrein
Selman is van oorsprong Nederlander, heeft nog gestudeerd in Delft. Na zijn afstuderen in 1983 vertrok hij naar Canada en de VS. Hij is er gebleven, nu dus al 34 jaar. ‘Ik spreek altijd pas na een dag of drie weer goed Nederlands.’ In zijn Ada Lovelace lezing geeft hij zijn toehoorders een overzicht van de ontwikkelingen in intelligente apparaten. Wat hem betreft is het vakgebied 20 jaar geleden in een versnelling geraakt. Selman: ‘In 1997 versloeg de Deep Blue computer van IBM de wereldkampioen schaken Garri Kasparov. Deep Blue had de rekenkracht van een muizenbrein. Helaas houden muizen niet van schaken.’
Crowdsourcing
Vooral sinds 2011 is er heel veel gebeurd in de wereld van computer vision. ‘Neurale netwerken met in totaal ruim 100 duizend parameters zijn getraind op meer dan 200 duizend afbeeldingen. Daar heb je de meest krachtige computers voor nodig’, aldus Selman. Zogenoemde graphic processing units (GPU’s), oorspronkelijk ontwikkeld voor computer games, maken het mogelijk om complexe neurale netwerken te trainen op enorme hoeveelheden afbeeldingen die door de mens zijn gelabeld. Selman: ‘Crowdsourcing teams van duizenden mensen leren machines hoe de mens de wereld ervaart.’
AI-wapenwedloop
Sinds AI onderdeel wordt van de samenleving is het nieuwe vakgebied ‘AI-veiligheid’ ontstaan. Het is de expertise van prof. Bart Selman. Private fondsen en de industrie betalen een deel van het werk aan AI-veiligheid. Selman: ‘De investeringen in AI-systemen door Google, Facebook, Baidu, IBM, Microsoft, Tesla enzovoort lopen in de miljarden. Maar de US military doet ook mee met een geschatte begroting van 19 miljard dollar. Er is echt een AI-wapenwedloop gaande.’
Fabelachtig
De ontwikkelingen zullen er uiteindelijk toe leiden dat AI algemeen aanwezig is in de samenleving. Selmans voorspellingen lijken fabelachtig: ‘In 2035 heeft een mobiele telefoon net zo veel rekenkracht als menselijke hersenen. Binnen 5 tot 10 jaar zullen zelfrijdende vrachtwagens 90% veiliger zijn dan vrachtwagens met menselijke chauffeurs. De AI-besturing reageert direct en houdt zijn omgeving continu in de gaten, zonder bijvoorbeeld in slaap te vallen. Dit zal de wereldwijde transportsector veranderen.’
Basisinkomen
Keerzijde van de innovaties is misschien wel de verwachte werkloosheid door intelligente apparaten. ‘Dat is nu al een issue’, zegt Selman. ‘Technologische werkloosheid is niet te voorkomen, dus het beste is maar om de gevolgen ervan te verkleinen. Selman: ‘Europa is beter voorbereid op technologische werkloosheid dan Amerika. In Europa, ook in Nederland, zie je experimenten met een universeel basisinkomen. De VS staat daar waarschijnlijk minder voor open.’
