ERC Advanced Grant voor Frans Theuws
Prof. dr. Frans Theuws heeft een Advanced Grant ontvangen van de European Research Council (ERC). Met deze beurs van 2,5 miljoen euro gaat de archeoloog vijf jaar lang onderzoek doen naar de wijze waarop West Europa zich economisch herstelt na de val van het Romeinse Rijk.
Het einde der tijden?
Hoe kwam West Europa de zware crisis na de val van het Romeinse Rijk te boven? Er zijn weinig thema’s in de beeldvorming van het verleden die zo controversieel zijn besproken als de overgang van de Romeinse tijd naar de Middeleeuwen. In het midden van de vijfde eeuw zou niemand hebben kunnen voorspellen dat in de noordelijke periferie van het Romeinse Rijk het centrum lag van het nieuwe ‘Romeinse Rijk’ van Karel de Grote. In alle tot nu toe gegeven antwoorden op deze vraag staat de rol van de elite centraal. Zij zijn het die de economie weer op gang brengen met hun opvallende consumptie en bovenmatige vraag naar goederen.
Elite, elite en nog eens elite: terecht?
Volgens prof. dr. Frans Theuws wordt de rol van de elite in het economisch herstel van West Europa schromelijk overschat. Deze tegendraadse opvatting over een proces, dat tot op heden vooral op basis van geschreven bronnen is bestudeerd, baseert hij op de onverwachte grote rijkdom op het platteland in handen van boerengemeenschappen. Dat blijkt uit de duizenden grafvelden uit die tijd die sinds de 19de eeuw zijn ontdekt en de geweldige hoeveelheid fraaie en exotische objecten die in de graven zijn gedeponeerd tijdens begrafenisrituelen. Vandaar de titel van het project: Rurale Rijkdom. De vraag naar goederen door boerengemeenschappen moet enorm zijn geweest.
Rurale Rijkdom
Met het project wil Theuws allereerst de rijkdom van boerengemeenschappen in kaart brengen. Vervolgens wil hij nagaan hoe boerengemeenschappen geïntegreerd zijn in netwerken waarbinnen goederen circuleren tussen de Indische Oceaan en de Noordzee. De uitwisseling van goederen wordt bestudeerd via een forse inzet van natuurwetenschappelijk onderzoek naar de samenstelling van objecten en hun herkomst. De mobiliteit van lokale gemeenschappen wordt onderzocht aan de hand van Isotopen en oud DNA in menselijk skeletmateriaal. Van groot belang is het onderzoek naar de relatie tussen veranderende ideologieën, nieuwe rituele repertoires en economische groei. Immers de vraag naar goederen door boerengemeenschappen komt voor uit hun veranderende levenscyclusrituelen. Het oude idee dat zelfvoorzienende boerengemeenschappen niet verantwoordelijk kunnen zijn voor economische groei lijkt Theuws toe aan een grondige revisie.
Naar nieuwe modellen
Het doel is een geheel nieuwe visie te ontwikkelen op het herstel van Europa na de val van het Romeinse Rijk. Van belang is het conceptualiseren van een ritueel-economie-model voor economische groei en het benadrukken van de rol van gewone boeren in een economie die zich van onder op ontwikkelt.
Effecten
Een belangrijk beoogd effect is het hernieuwen van een langlopend internationaal debat door de gelijktijdige inbreng van archeologische gegevens en nieuwe modellen. Tenslotte is het van groot belang dat een aantal jonge promovendi wordt opgeleid in het kader van dit project en continuïteit van onderzoek garanderen.