5 beurzen Leidse natuurkunde in 10 jaar ERC
Deze week viert de Europese onderzoeksraad (ERC) haar tienjarig bestaan. In het afgelopen decennium heeft de ERC bijgedragen aan vele wetenschappelijke projecten door heel Europa, waaronder op de Universiteit Leiden. De onderzoeksraad heeft bijna 7.000 onderzoekers gefinancierd, wat heeft geleid tot een kleine 100.000 publicaties. In totaal zijn er vijftig ERC beurzen toegekend aan Leidse wetenschappers. Vijf daarvan gingen naar natuurkundige onderzoeksgroepen.
Tjerk Oosterkamp ontving een ERC Starting Grant in 2008. ‘Dat hielp me om mijn onderzoek te upgraden van atomic force microscopy (AFM) bij kamertemperatuur naar magnetic resonance force microscopy (MRFM) bij ultra-lage temperaturen van milliKelvins,’ zegt Oosterkamp. ‘Ik gebruikte de beurs concreet om een half jaar in Californië te werken in het IBM-lab om de techniek te leren en de benodigde instrumenten te bouwen.’ In de negen jaar daarna hebben Oosterkamp en zijn onderzoeksgroep MFRM toegepast in hun lab en slaagden ze erin om de magnetische relaxatie te meten op de nanoschaal. Dat is essentieel voor het verkrijgen van contrast in toekomstige MRI-scans op nanoniveau.
Carlo Beenakker sleepte zelfs twee ERC beurzen in de wacht, in 2009 (Advanced) en 2012 (Synergy). ‘De Advanced Grant was voor het bestuderen van grafeen,’ legt hij uit. ‘Dat was toen pas net ontdekt, en we hadden er al eerder onderzoek naar gedaan dus we zaten in een goede positie om een bredere studie op te zetten naar de eigenschappen van het materiaal.’ Beenakker ontving een Synergy Grant in 2012 voor het bouwen van een kwantumcomputer samen met TU Delft. ‘Ons doel was om een computer te bouwen van 1 qubit binnen tien tot twaalf jaar. We verwachtten dat de industrie het vanaf daar zou overnemen. Dat ging sneller dan gedacht; bedrijven hebben nu al ongeveer tien keer het bedrag van de ERC beurs geïnvesteerd in ons onderzoek. Sommige mensen vragen of we misschien ook wel zonder het geld van ERC hadden gekund, maar ik denk nog steeds dat het nodig was om een zaadje te planten zodat het uit kon groeien in het grote project dat het nu is.’
ERC Starting Grant
Tjerk Oosterkamp (2008)
ERC Advanced Grant
Michel Orrit (2008)
Carlo Beenakker (2009)
Joost Frenken (2009)
ERC Synergy Grant
Carlo Beenakker (2012)