Goed voorbeeld doet goed volgen
Niet alleen eigenschappen van het kind spelen een rol bij de totstandkoming van prosociaal en antisociaal gedrag*, zoals gevonden in eerder onderzoek, ook de situatie kan van invloed zijn. Daarnaast speelt anatomie van de hersenen van het kind een belangrijke rol. Het promotieonderzoek van gezinspedagoog Andrea Wildeboer toont aan dat er een relatie is tussen dit gedag met zowel situationele als dispositionele factoren.
'De resultaten van mijn studies laten zien dat de situatie waarin kinderen zich bevinden van invloed kan zijn op zowel prosociaal als antisociaal gedrag', aldus Andrea Wildeboer: 'We hebben dit onderzocht met behulp van verschillende taken. De resultaten laten zien dat bijvoorbeeld de hoeveelheid geld die kinderen doneren, afhankelijk is van de situatie: kinderen die een ander kind zagen doneren, gaven meer geld aan het goede doel dan kinderen die dit voorbeeld niet te zien kregen. We zagen daarnaast ook dat de hersenschors van kinderen die meer doneerden, dikker was in bepaalde delen van de hersenen.'
Online spel
Daarnaast hebben wij prosociaal en antisociaal gedrag onderzocht met het Prosociale Cyberbal Spel (PCS). In dit online spel werd een medespeler buitengesloten door twee andere online spelers. De deelnemende kinderen konden zich tijdens deze taak prosociaal gedragen door te compenseren voor de uitsluiting, of zij konden zich antisociaal gedragen door deel te nemen aan de uitsluiting. Kinderen die meer geld doneerden aan een goed doel, lieten echter niet minder antisociaal gedrag zien tijdens het PCS dan kinderen die weinig of geen geld doneerden. Daarnaast vonden wij geen verbanden tussen door de ouders gerapporteerde agressie en prosociaal gedrag tijdens de doneertaak of het PCS.
Positief effect
'Als ouders en publieke figuren zich meer bewust zijn van hun functie als rolmodel, zou dit een positief effect kunnen hebben op de samenleving en in het bijzonder op kinderen. Uit onze studie bleek namelijk dat een goed voorbeeld goed doet volgen. Daarnaast laten wij ook zien dat er weinig verbanden zijn tussen prosociaal en antisociaal gedrag. Interventieprogramma’s om antisociaal gedrag te verminderen en prosociaal gedrag te stimuleren, moeten zich dus op beide factoren focussen.'
Download de samenvatting van 'Nice traits or nasty states'››
*Prosociaal gedrag is gedrag ten behoeve van andermans welzijn dat door de persoon zelf geïnitieerd wordt en het manifesteert zich in handelingen als helpen, troosten en doneren. Naast het positieve effect van prosociaal gedrag op de omgeving van het kind, heeft prosociaal gedrag ook gunstige gevolgen voor het kind zelf, zoals betere schoolprestaties en betere sociale vaardigheden. Antisociaal gedrag, zoals agressie of pesten wordt vaak in verband gebracht met negatieve uitkomsten voor het kind, zoals slechtere schoolprestaties en relatieproblemen.