Ouders minder bewust van emotionele verwaarlozing dan hun kinderen
Bij ouders die hun kinderen mishandelen en met name verwaarlozen, lijken processen op onbewust niveau mee te spelen. Deze ouders hebben bovendien moeilijkheden met het herkennen van specifieke emoties en het reguleren van hun gedrag in reactie op signalen van hun kinderen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Laura Compier-de Block werkzaam aan de afdeling Algemene en Gezinspedagogiek.
Op basis van twee studies heeft Laura Compier-de Block gekeken naar risicofactoren voor kindermishandeling en de perspectieven van ouders en hun kinderen op kindermishandeling. Deze twee studies gingen over het zelf hebben meegemaakt van mishandeling in de jeugd en problemen met emotieverwerking.
Doel van dit onderzoek was het bestuderen van risicofactoren voor kindermishandeling en het in kaart brengen van de onderliggende processen die een rol spelen bij de intergenerationele overdracht van opvoedstijlen en emotieregulatie.
Verschil tussen ouders en kinderen
De resultaten laten zien dat ouders zich minder vaak van emotionele verwaarlozing bewust zijn dan kinderen. Laura Compier-de Block denkt dat dit komt omdat emotionele verwaarlozing een minder tastbaar onderwerp is: "Het gaat immers om de afwezigheid van bepaalde gedragingen. Voor kinderen is het misschien gemakkelijker aan te geven wat ze gemist hebben dan voor ouders om aan te geven wat ze hebben nagelaten."
Emotieherkenning
Daarnaast blijkt uit dit onderzoek dat ouders die hun kinderen verwaarlozen, moeilijkheden hebben met het herkennen van een specifieke emotie. “Verwaarlozende ouders leken problemen te hebben met het herkennen van angst in gezichtsuitdrukkingen. Een angstige gezichtsuitdrukking attendeert ouders erop dat het kind beschermd moet worden en verwaarlozende ouders schieten juist daarin tekort: het beschermen van hun kind. Als ouders geen angst in hun kinderen herkennen, kan het zijn dat ze niet in staat zijn om goed te reageren op het moment dat hun kind hen het meest nodig heeft”, aldus Laura Compier-de Block.
Van generatie op generatie
Verder lijken er specifieke overdrachtspaden tussen generaties te bestaan. Als je als kind fysiek of emotioneel mishandeld bent, dan is de kans groter dat je jouw kinderen later ook zult mishandelen, terwijl je, als je fysiek en emotioneel verwaarloosd bent, eerder geneigd bent te verwaarlozen.
”Het is belangrijk om op te merken dat in veel gevallen bij mishandeling ook sprake is van verwaarlozing. Maar onze bevinding dat mishandeling en verwaarlozing specifieke overdrachtspaden volgen, benadrukt ook de noodzaak om de antecedenten en consequenties van beide typen beter te onderscheiden in plaats van mishandeling in het algemeen te meten."
Definitie kindermishandeling
De Jeugdwet van 2015 omschrijft kindermishandeling als “elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.“
Verwaarlozing valt ook onder deze definitie. Volgens de meest recente schattingen zijn ongeveer 34 per 1000 kinderen in Nederland slachtoffer van kindermishandeling.