Aan het werk met een functiebeperking
Hoe ziet de toekomst eruit? Dat vraagt iedere student zich af als het afstuderen nadert. Wat wil ik gaan doen, hoe vind ik die leuke baan, en nog belangrijker: hoe krijg ik die? Als een student een functiebeperking heeft, komen daar misschien nog wel vragen bij. Op een symposium op 26 januari wisselden studenten, ervaringsdeskundigen en werkgevers hun struikelblokken en tips uit.
‘Ik heb het gevoel met een achterstand de arbeidsmarkt op te gaan, dat ik voor iets moet compenseren.’ Aan het woord is één van de deelnemers van het symposium. Zijn zorgen worden gedeeld door de andere aanwezigen in Plexus, grotendeels studenten met een arbeidsbeperking. En dat is niet zo gek, zegt studentendecaan Marcel Melchers. ‘De meeste studenten, met en zonder functiebeperking, zijn daar vreesachtig voor: zit een werkgever wel op mij te wachten?’
Positieve reacties
Het symposium ‘Werken met een functiebeperking’ is een initiatief van Leiden University Career Services en Fenestra Disability Center, het informatiecentrum van de Universiteit Leiden voor studenten met een functiebeperking. Melchers organiseerde de bijeenkomst samen met studiekeuze- en loopbaanadviseur Tanja Bos. Bos: ‘In de aanloop naar het symposium hebben we heel veel positieve reacties gekregen, van studenten die graag wilden komen maar ook van de sprekers en van collega’s, die blij zijn met de aandacht voor dit onderwerp.’ Dat het onderwerp leeft, is goed te merken: de Spectrumzaal zit helemaal vol.
Belang van diversiteit
Tijdens de paneldiscussie lopen de gemoederen bij tijd en wijle hoog op. Vooral de stelling ‘Elke organisatie heeft een gemotiveerde arbeidsbeperkte nodig’ roept felle reacties op. Bart de Bart, oprichter van de Stichting Studeren & Werken Op Maat, is het oneens met deze stelling: ‘Je zult maar zo worden neergezet in een organisatie, als een soort circusartiest!’ Toch komen er vanuit de zaal ook andere geluiden. ‘Misschien kan het dienen als opstapje, voor een eerste baan, en kun je daarna met de ervaring door naar een volgende baan.’ Roosmarijn Horowitz, HR-professional en ervaringsdeskundige, benadrukt dat het nastreven van diversiteit voor een bedrijf wel heel belangrijk is. ‘Onderzoek wijst uit dat organisaties met diversiteit in de teams en een actief diversiteitbeleid productiever zijn, gelukkiger werknemers hebben én een stabielere economische basis hebben, doordat diversiteit binnen de werknemers ook diversiteit binnen de klanten oplevert.’
Sollicitatieprocedure
Wat ook aan bod komt tijdens de discussie, is de sollicitatieprocedure die door veel bedrijven wordt gehanteerd. ‘Iemand met een functiebeperking heeft recht op een aangepaste selectieprocedure,’ legt studentdecaan Melchers voor aan de aanwezigen. ‘Vaak draait het in een eerste gesprek om ‘de klik’, en vraagt zo’n gesprek vaardigheden die bijvoorbeeld iemand met autisme heel veel moeite kosten. Dan valt iemand af om de verkeerde redenen,’ aldus Melchers.
Anders aankijken tegen excellentie
Na de discussie is het woord aan Bart de Bart van Stichting Werken en studeren op maat. Hij richtte de organisatie op vanuit zijn eigen ervaringen met een functiebeperking in zijn studietijd. Nu begeleidden hij en zijn team jaarlijks tussen de 120 en 140 hoogopgeleide studenten met een arbeidsbeperking naar werk. Ook De Bart denkt dat de huidige manier waarop sollicitaties worden afgenomen, ongunstig is voor mensen met een functiebeperking. ‘We moeten bijvoorbeeld anders aankijken tegen excellentie. Iemand heeft misschien geen stage gelopen bij de VN, maar heeft wel anderszins ervaringen en kwaliteiten opgedaan die van nut kunnen zijn, zoals doorzettingsvermogen en flexibiliteit. Maar daar zit een verhaal aan, en dan moet iemand wel de kans krijgen dat te vertellen.’ Ook roept hij de aanwezige studenten op eerlijk tegen zichzelf te zijn: ‘Wat heb jij nodig om te bereiken wat je wil? Schaam je niet om die hulp te vragen.’
Wanneer vertellen?
Een terugkerend thema is de vraag op welk moment een student het beste kan vertellen over zijn of haar functiebeperking. Ook bij de ervaringsdeskundigen en de werkgevers in de zaal is er geen overeenstemming over. Pim, die bezig is met zijn masters Rechten en Filosofie, is daar eigenlijk wel blij om. ‘Dat de experts er niet over uit zijn, betekent dat ik het niet verkeerd kan doen.’ Na afronding van zijn masters zou hij graag gaan promoveren. ‘Ik heb ADHD, wat het studeren wel wat lastiger maakt. Maar mijn beperking heeft ook mooie kanten, het brengt veel creativiteit met zich mee.’ Pim is blij dat deze bijeenkomst is georganiseerd. ‘Het is een fijne meet&greet met mensen die tegen dezelfde obstakels aanlopen.’
Praktisch zijn
In de middag zijn er praktische workshops over solliciteren en jezelf presenteren, gegeven door sprekers die zelf ook een functiebeperking hebben. Careercoach Margriet van Kampenhout geeft de studenten bijvoorbeeld tips om zich goed aan een werkgever te presenteren en hun eerste baan tot een succes te maken. ‘In de voorbereiding is het belangrijk om praktisch te zijn: vertaal je beperkingen naar wat jij nodig hebt in je baan.’ In een sollicitatiegesprek is het belangrijk rustig te blijven, aldus Van Kampenhout. ‘Voorkom dat je ‘losgaat’ in het uitleggen van je beperking, of het verdedigen van jezelf. Noem één argument en wees dan stil, om de ander de kans te geven te reageren.’ En eenmaal in de eerste baan is het belangrijk om afspraken te maken over de tegemoetkomingen, zoals meer tijd voor bepaalde zaken of onregelmatige werktijden, én niet bang te zijn hierop terug te komen.
Focus op talent
Wel of geen functiebeperking, solliciteren is voor iedereen eng, voegt Horowitz toe. ‘Ook voor doorgewinterde specialist als ik. Zodra je gaat solliciteren moet de knop om van 'functiebeperking' naar 'specifieke kwaliteiten'. Je beperking in de studie betekent dat je ergens heel eigen, heel specifiek in bent. Zó specifiek dat je moeite hebt met het aansluiten op de mainstream. Dat is omgedraaid dus heel bijzonder voor werkgevers.’ Ook Van Kampenhout wil studenten meegeven te focussen op hun mogelijkheden en talenten. ‘Het is goed daarvoor eerst na te denken of te praten met iemand over wat jou dwarszit aan je beperking. Hoe beter je beide kanten duidelijk hebt voor jezelf, hoe makkelijker een gesprek met een toekomstige werkgever is.’
(ME)
Het symposium 'Werken met een functiebeperking' werd georganiseerd door Leiden University Career Services en Fenestra Disability Centre. Bij Fenestra Disability Centre kun je terecht voor advies over allerlei zaken die te maken hebben met je functiebeperking. Het verzorgt de intake van studenten met een functiebeperking, ondersteunt het aanvragen van voorzieningen en kan de weg wijzen binnen en buiten de universiteit.