Honours als proeftuin: hoe het honoursonderwijs als experimenteerruimte kan dienen
Op woensdag 2 november 2016 vond op initiatief van de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen een expertmeeting over ‘het honours als proeftuin’ plaats. Coördinatoren, beleidsmedewerkers en docenten die werkzaam zijn in het honoursonderwijs van verschillende hbo en wo instellingen kwamen bijeen bij de Honours Academy van de Leidse universiteit om onderling contact te stimuleren, kennis en ervaring uit te wisselen en na te denken over honoursonderwijs als proeftuin.
Het proeftuin-idee
Van honoursonderwijs wordt gezegd dat het fungeert als proeftuin, als experimenteerruimte, voor onderwijsinnovaties. Om erachter te komen in hoeverre Nederlandse hoger onderwijsinstellingen honoursonderwijs zien als experimenteerruimte – en in hoeverre honoursprogramma’s daadwerkelijk voor dit doel gebruikt worden, voerde Inge Otto (op initiatief van de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen) een verkennend onderzoek uit.
Aan de hand van de uitkomsten van een literatuuronderzoek en 37 interviews bij acht hogescholen en universiteiten, kon met het verkennende onderzoek van Inge de invalshoek van de Expert Meeting worden bepaald. Zowel organisatoren van honoursonderwijs, honoursdocenten en beleidsmedewerkers participeerden in de interviews. De resultaten van haar onderzoek heeft Inge tijdens de expertmeeting gepresenteerd; deze vormden direct input voor de brainstormsessies die volgden.
Brainstormsessies
Tijdens drie rondes brainstormden de deelnemers in groepen over ‘honours als proeftuin’, over wat de voorwaarden zijn voor het honoursonderwijs om als experimenteerruimte te kunnen dienen, en over gezamenlijke ambities voor de toekomst rond het thema ‘proeftuin’. De deelnemers vonden o.a. dat een proeftuin inhoudt dat er geëxperimenteerd mag worden met onderwijsmethoden, toetsing, interdisciplinaire vakgebieden en digitalisering. De bedoeling van een proeftuin is echter wel dat rijpe vruchten geplukt worden, zodat succesvolle experimenten kunnen overslaan op regulier onderwijs.
Tuinman
Randvoorwaarden om het honoursonderwijs als proeftuin te laten fungeren, zijn ook besproken. Zo gaven deelnemers aan dat er binnen het honoursonderwijs een mate van vrijheid aanwezig moet zijn, om op die manier inspirerend en innovatief onderwijs te vormen. Een van de aanwezigen gaf aan dat te veel onderwijskaders niet stimulerend zijn voor experimenterend onderwijs, maar dat “een tuinman om wildgroei te voorkomen” wel nodig is. Om ervoor te zorgen dat best practices over succesvolle experimenten binnen honours verspreid worden, is het belangrijk dat de hbo en wo instellingen hun kennis en ervaringen met elkaar blijven delen.
(Imane el Morabit)
