Onthulling Leidse muurformules van Snellius en Lorentz

26 oktober 2016

Op donderdag 3 november viert de Universiteit Leiden de officiële onthulling van twee muurformules in de Leidse binnenstad. De wet van Snellius en de formule voor de Lorentzkracht schitteren vanaf nu op twee muren in het historische centrum. Ze zijn onderdeel van een project om ruim tien baanbrekende formules met Leidse oorsprong tentoon te stellen.

Muurgedichten

Wie door de Leidse binnenstad wandelt, stuit vaak op een gedicht dat groot op een muur is geschilderd. Meestal is zo’n gedicht geschreven in een vreemde taal die weinig Leidenaren spreken. Toch is dat helemaal geen probleem. We zien de schoonheid van de poëzie zonder precies te snappen wat er nu eigenlijk staat. We voelen aan dat het een kunststukje is, we lezen de naam en de tijd waarin de dichter leefde en maken ons een voorstelling van het verhaal.

Formules

Natuurkundigen Sense Jan van der Molen en Ivo van Vulpen realiseerden zich dat dit principe evengoed geldt voor natuurkundige formules. Niet iedereen begrijpt alle wiskundige symbolen of snapt waar alle letters voor staan, maar we voelen allemaal aan dat er schoonheid in zit. Een universele natuurwet, die miljarden jaren onontdekt bleef, staat nu gevangen in een korte eenvoudige regel. Een complex natuurverschijnsel, zoals de breking van licht in een glas water, ligt prachtig vastgelegd in slechts een paar symbolen.

Historie

Leiden heeft bij uitstek een grote historie in natuurkundige ontdekkingen. Daarom zetten Van der Molen en Van Vulpen samen met Stichting Tegenbeeld een project op om formules met Leidse oorsprong op muren te schilderen in het historische centrum. Ze hebben een pakket van ruim tien baanbrekende formules samengesteld die allemaal een Leidse connectie hebben. De eerste formule is vorig jaar aangebracht op Museum Boerhaave; de Einstein-veldvergelijking.

Lorentz

Nu zijn ook de tweede en derde muurformule gerealiseerd. De formule voor de Lorentzkracht is te bewonderen vanaf Hendrik Lorentz’ oude woning aan de Hooigracht en de wet van Snellius pronkt verderop in dezelfde straat. Op donderdag 3 november vieren we de officiële onthulling met een feestelijke bijeenkomst in het Kamerlingh Onnesgebouw in Leiden. Iedereen is welkom.

Details

Lorentz-zaal (A1.44), Kamerlingh Onnesgebouw, Steenschuur 25, Leiden

15:00     inloop (koffie)
15:15     introductie (Sense Jan v/d Molen & Ivo van Vulpen)
15:20     Snellius (Eric Eliel, LION)
15:30     Lorentz (Carlo Beenakker, Instituut Lorentz)
15:45     Wandeling langs muurformules
16:15     Afsluitende borrel in Eetcafé de Hooykist

De formule voor de Lorentzkracht op de muur van Eetcafé de Hooykist aan de Hooigracht. Hendrik Lorentz woonde pal aan de overkant van de straat. De formule beschrijft hoe een geladen deeltje, bijvoorbeeld een elektron, afbuigt in een magneetveld.

 

De wet van Snellius op een muur aan de Hooigracht. De wet beschrijft de afbuiging van licht bij de overgang naar een ander medium. Een rietje in een glas water lijkt een knik te maken omdat water een andere brekingsindex heeft dan lucht.