Het brein verbeteren om optimaal te functioneren
Hersenstimulatie en voedingssupplementen zoals tyrosine of tryptofaan lijken veelbelovende opties om de cognitieve prestaties te verbeteren. Dat constateert psycholoog Laura Steenbergen. Maar ze stelt ook dat er meer onderzoek nodig is. Promotie op 16 juni.
Cognitieve verbetering is hip
Jezelf en je mentale functies verbeteren is populair. De interesse in cognitieve verbeteringstechnieken is de laatste jaren dan ook sterk gegroeid. Cognitief psycholoog Steenbergen onderzocht de effecten van populaire breinverbeteringstechnieken op cognitieve functies van de hersenen. Dat zijn bijvoorbeeld het werkgeheugen, multitasking en het switchen tussen taken. Het voedingssupplement tyrosine bijvoorbeeld, blijkt een positief effect te hebben op het vermogen om tussen twee taken te wisselen.
Socialer gedrag
De inname van tryptofaan kan de sociale cognitie verbeteren, zo blijkt uit het onderzoek. Gebruikers laten socialer gedrag zien, bijvoorbeeld als ze anderen kunnen helpen of iets kunnen geven. Dat komt waarschijnlijk doordat de aandacht meer gestuurd wordt naar positieve stimuli. Steenbergen: ‘In empirische experimenten heb ik deze breinverbeteringstechnieken toegepast op gezonde vrijwilligers. Daarmee demonstreer ik dat deze voedingssupplementen een methode kunnen zijn om sociaal en cognitief beter te functioneren. In bepaalde opzichten geldt inderdaad dat "de mens is wat hij eet".' (Feuerbach,1864).
Op zoek naar beter inzicht in de effecten
‘Ondanks de veelbelovende resultaten, moeten we voorzichtig zijn deze technieken en methoden toe te passen, omdat we nog niet goed weten hoe ze werken', waarschuwt Steenbergen. In één van haar studies toonde ze aan dat een commercieel apparaat om de hersenen te stimuleren juist negatieve effecten had op de cognitie van gezonde vrijwilligers, ondanks de belofte om de cognitie te verbeteren. Steenbergen: ‘We weten nog niet precies welke factoren bijdragen aan de waargenomen effecten, en op welke manier deze factoren de prestaties van de proefpersonen beïnvloeden. Want hoewel deze technieken er wel veelbelovend uitzien, sta ik achter een recente claim van prominente onderzoekers: de wetenschap moet beter inzicht verkrijgen in de onderliggende mechanismen en de factoren die de effecten beïnvloeden. Met name ten aanzien van de claims die de breintrainingsindustrie soms maakt.’
Cognitieve verbetering in de toekomst
Steenbergen wijst op het maatschappelijke belang van het onderzoek naar deze technieken. ‘Het heeft mogelijk belangrijke maatschappelijke en economische implicaties als de sociaal cognitieve achteruitgang van ouderen vertraagd kan worden. Hier ga ik in de nabije toekomst onderzoek naar doen. Enerzijds kunnen deze technieken mensen helpen optimale prestaties te leveren en te compenseren voor eventuele (lichte) cognitieve tekortkomingen. En wellicht om gezond oud te worden en langer zelfstandig te blijven. Wat anderzijds zorgkosten zou kunnen besparen bij een vergrijzende bevolking. Door cognitieve verbeteringstechnieken kunnen mensen wellicht ook sneller leren en opgeleid worden, en is minder ondersteuning nodig.'
