Het rampenfonds
Op donderdag 30 juni 2016 verdedigt Janet van de Bunt haar proefschrift ‘Het rampenfonds’. De verdediging begint om 16.15 uur, in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden, Rapenburg 73. Promotor is prof. mr. A.G. Castermans.
Rampen en aansprakelijkheidsrecht
Wanneer rampen plaatsvinden die zijn veroorzaakt door derden, zoals de vuurwerkramp in Enschede, de legionella-uitbraak in Bovenkarspel of het schietincident in Alphen aan de Rijn, hapert het aansprakelijkheidsrecht regelmatig en krijgen de slachtoffers hun schade niet of pas veel later vergoed. Dat komt bijvoorbeeld door insolventie van de dader en de lange duur van de procedure. De overheid gaat daarom in sommige gevallen over tot de oprichting van een rampenfonds dat de schade van slachtoffers vergoedt. Maar voldoen zulke rampenfondsen wel? En bestaat er wellicht een plicht tot oprichting door de overheid?
Rol van rampenfondsen
Centraal staat in het proefschrift de vraag welke rol door de overheid gefinancierde rampenfondsen in Nederland kunnen hebben bij de afwikkeling van rampschade. Het onderzoek richt zich op de rampenfondsen vanuit het perspectief van het aansprakelijkheidsrecht. Bekeken wordt of dergelijke rampenfondsen de problemen van het aansprakelijkheidsrecht kunnen oplossen. Het aansprakelijkheidsrecht heeft daarnaast bepaalde functies, bijvoorbeeld erkenning en preventie. Onderzocht wordt of rampenfondsen deze functies overnemen van het aansprakelijkheidsrecht. Ook wordt gezocht naar een plicht van de overheid om rampenfondsen op te richten. Janet van de Bunt ziet aanknopingspunten voor een dergelijke plicht in het recht op leven en het recht op een proces binnen een redelijke termijn (respectievelijk art. 2 en art. 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens).
Lessen voor de toekomst
Janet van de Bunt heeft vier rampenfondsen tegen het licht gehouden; die betreffen de legionella-uitbraak in Bovenkarspel, de vuurwerkramp in Enschede, de dijkdoorbraak in Wilnis en de werknemers met asbestziekten. Wat leren zij ons voor nog op te richten rampenfondsen? Door een rampenfonds op een bepaalde manier in te richten kunnen problemen van het aansprakelijkheidsrecht als insolventie en de lange duur van de procedure ontweken worden. Zo leidt normering van schadevergoeding tot snelheid en lage uitvoeringskosten. Afhankelijk van de inrichting kunnen de functies van het aansprakelijkheidsrecht door een rampenfonds worden vervuld. Ten slotte worden de contouren van een wetsvoorstel geschetst voor de oprichting van een structureel rampenfonds door de overheid, waarmee wordt voldaan aan haar verplichtingen op grond van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.