Rode loper voor nieuwe hoogleraren Universiteit Leiden
Hoogleraren kunnen aan de Leidse universiteit vrijuit hun mening verkondigen, afwijkend of niet. Het debat viert hoogtij, net zoals de verwevenheid van onderzoek met onderwijs. In een introductiebijeenkomst praatte het College van Bestuur zeven nieuwe hoogleraren bij over de strategie van de universiteit en de Leidse mores.
Welkom door het College van Bestuur
Vanuit de eigen gelederen en van buitenaf, elk jaar komen enkele tientallen nieuwe hoogleraren de Universiteit Leiden versterken. Minstens twee keer per jaar verwelkomt het College van Bestuur hen tijdens introductiebijeenkomst ‘De Rode Loper’. Geschiedenis, financiën en de kernwaarden van de universiteit komen voorbij tijdens presentaties en een aansluitend diner. Universiteitshistoricus Willem Otterspeer verzorgt de afsluiting. Hij laat zien hoe de Leidse universiteit in enkele tientallen jaren van helemaal niets kon uitgroeien tot de belangrijkste universiteit van Europa.
Financieel gezonde universiteit
Op 10 mei hebben zeven pasbenoemde hoogleraren zich verzameld in de Grachtenkamer van de Faculty Club. Als eerste spreekt Willem te Beest, vicevoorzitter van het College van Bestuur en in eigen woorden verantwoordelijk voor alles wat niet onderwijs en onderzoek is. Hij begint zijn verhaal over zijn portefeuille met een overzicht van activa en passiva van de universiteit. Vervolgens gaat zijn verhaal over de nieuwbouwprojecten voor de faculteiten Wiskunde & Natuurwetenschappen en Geesteswetenschappen. Ook licht Te Beest de financiering van het onderwijs en onderzoek toe.
Faculteiten zijn bepalend
Na Te Beest neemt rector magnificus Carel Stolker het woord. Hij toont een organogram met het College van Bestuur en daaronder de faculteiten en 27 instituten. ‘Wat mij betreft mag dat omgekeerd staan: Leiden is sterk decentraal georganiseerd’, aldus Stolker. ‘Jullie bepalen waar het over moet gaan, dat doen wij niet.’
Onderwijs verweven met onderzoek
Daarmee raakt hij al aan het belangrijkste thema van zijn uiteenzetting: de kernwaarden van de universiteit. Een daarvan is de sterke verwevenheid van onderwijs en onderzoek, vertelt Stolker. In tegenstelling tot veel andere universiteiten geven alle Leidse hoogleraren ook onderwijs – niemand doet uitsluitend onderzoek.
Debat in Leiden
Ook het devies van de universiteit, Praesidium Libertatis of bolwerk van vrijheid, is voor Stolker geen lege spreuk. ‘Dat Erik-Jan Zürcher zijn medaille teruggeeft aan Turkije past daarbij’, zegt hij. ‘Het betekent dat in Leiden alles kan. En ook de gasten van de universiteit met een mening waarvan je denkt: oei!, zijn hier van harte welkom. Aan de Universiteit Leiden nodigen we ze uit, ook als een opvatting een beetje pijn doet. Maar, daar hoort wél bij dat iedereen bereid moet zijn om met elkaar in debat te gaan. Het debat is de motor van wetenschappelijke vooruitgang.’
Meer vrouwen
Ook inclusiviteit en diversiteit staan hoog op de Leidse agenda, vervolgt Stolker. ‘Het aandeel vrouwelijke hoogleraren is inmiddels 23 procent. Dat is binnen Nederland een tamelijk hoog percentage, maar de verdeling moet beslist meer gelijk worden. Daar werken alle faculteiten keihard aan.’ Daarnaast kan de universiteit ook meer medewerkers met een andere culturele achtergrond gebruiken. Stolker noemt hoogleraar rechtsfilosofie en dichter Asfhin Ellian. ‘Hij vluchtte vanuit Iran, via Pakistan en Afghanistan naar Nederland. Een fantastische man; Afshin levert een buitengewoon waardevol perspectief van buitenaf. Mensen zoals hij hebben we te weinig. Ikzelf heb veel van hem geleerd.’
Rankings
Tot slot bespreekt Stolker nog de wetenschappelijke rankings, steevast gedomineerd door Amerikaanse en Britse universiteiten. ‘Je kan natuurlijk eindeloos nadenken over manieren om daarin te stijgen, bijvoorbeeld door wetenschapsgebieden af te stoten die door de rankings minder worden gewaardeerd. Maar je moet trouw blijven aan je wie je bent: alle disciplines en alle studies zijn ons even lief. Geen ranking die daarin verandering brengt. Zolang er maar kwaliteit wordt geleverd.’
Drie aanwezige hoogleraren
Prof. dr. Jelle Goeman
sinds 1 februari hoogleraar Biostatistiek, LUMC
‘Het idee van de universitaire gemeenschap als geheel, met al die verschillende disciplines, spreekt me erg aan. We kunnen van elkaar leren. Zelf heb ik wiskunde en geschiedenis gestudeerd. Van een hoogleraar wordt meer van dan een universitair docent verwacht dat hij zijn vleugels uitstrekt over de grenzen van zijn vakgebied. Je krijgt er ook meer mogelijkheden voor, bijvoorbeeld op een bijeenkomst als deze.
‘Ik heb een uitstapje gemaakt naar Nijmegen, maar mijn carrière speelde zich vooral af aan de Universiteit Leiden. Ik vind het een bijzondere universiteit, met veel zelfvertrouwen, die staat voor de wetenschap en voor de vrijheid. Carel Stolker vertelde het ook: iedereen kan hier alles zeggen. Daarnaast vind ik de cultuur bij LUMC erg prettig: het gaat er om de inhoud, niet om het geld.’
Prof. dr. Mirjam de Baar
sinds 1 maart vice-decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen en hoogleraar Cultuurgeschiedenis van het christendom in de vroegmoderne tijd
‘Ik was hiervoor vicedecaan bij een andere faculteit aan de Rijksuniversiteit Groningen. De termijn van die functie liep af, en ik had een sabbatical van twee jaar voor mezelf gepland. Maar net toen die zou ingaan kreeg ik bericht van een wervings- en selectiebureau over de vacature in Leiden. ‘Ik besloot ervoor te gaan! Ik werkte voorheen aan een kleine faculteit, Geesteswetenschappen hier is heel groot, met veel dynamiek. Het is fantastisch om te werken op een plek met zoveel verschillende specialismes, van spijkerschrift tot mediastudies en van oudheidstudies tot international relations. Voor mezelf is het verfrissend om aan een nieuwe universiteit te werken, en omgekeerd breng ik een frisse blik mee. Het valt me op dat bepaalde dingen typisch Leids georganiseerd zijn. Ik ervaar hier een grote academische vrijheid. En heel positief vind ik de aandacht voor diversiteit en inclusiviteit, daar wordt echt op alle niveaus aan gewerkt.’
Prof. dr. Henri Versteeg
sinds 1 april hoogleraar Interne geneeskunde, in het bijzonder celbiologie van de bloedstolling, LUMC
‘Ik heb gestudeerd in Utrecht, ben gepromoveerd en heb gewerkt aan de UvA en was drie jaar in de Verenigde Staten. In 2007 ben ik teruggekomen naar Nederland en heb ik voor Leiden gekozen. Dat was een superbeslissing, dat heb ik me achteraf echt gerealiseerd. Het LUMC en de universiteit voelden voor mij als een warm bad, ze gaan hier heel zorgvuldig om met talenten. Je krijgt de kans je als wetenschapper en als bestuurder te ontwikkelen en te bewijzen. Zo heb ik een geheel eigen onderzoekslijn kunnen opzetten, helemaal los van anderen.
‘Ik vond het leuk dat vandaag nog eens benadrukt werd dat je hier als hoogleraar ook altijd echt leraar bent. Zelf vind ik het ook leuk te experimenteren met onderwijs, ik ben nu bezig met het inzetten van social media in cursussen. Een universiteit is nooit alleen een onderzoeksinstituut: studenten zijn de wetenschappers van de toekomst.’