'Europese Unie niet de enige optie voor een gezamenlijk Europa'
Niesco Dubbelboer (initiatiefnemer Wet Raadgevend Referendum), Chris Aalberts (politiek journalist) en Wim Voermans (hoogleraar Staats- en Bestuursrecht) debatteerden afgelopen woensdag over Europese referenda. Ter ere van het afscheid van Willemien den Ouden, dean van de Honours Academy, spraken zij vooral over de toekomst van Europa en de toenemende vraag naar referenda.
“De bliksemschichten vliegen uit de Europese Unie doordat de koers verandert. Daarover willen mensen wat te zeggen hebben”, trapte Wim Voermans de discussie af.
Toenemende vraag
In het debat ging het als eerste om de vraag waar de toenemende vraag naar referenda in Europa vandaan komt. Voermans heeft wel een idee: “Dat wij bij het Europa van de winnaars horen, betekent niet dat er geen verliezers zijn. Voor die verliezers is er geen geschikte politieke partij om op te stemmen, waardoor zij zich op deze manier willen laten horen.” Niesco Dubbelboer sluit daarbij aan. “Hoewel het aantal referenda meevalt, neemt de roep om volksraadpleging toe. Dat is wat hier van belang is.”
Nationale referenda
Breken nationale referenda de Europese Unie uiteindelijk op? “Dat is maar de vraag”, zegt Dubbelboer. “Er is veel te zeggen voor een vereniging van Europa, anders dan de Europese Unie zoals we die nu kennen.” Chris Aalberts ziet daarin een grote uitdaging voor Europa: “Het is belangrijk om dynamisch met de regionale verschillen om te gaan. We passen niet allemaal in dezelfde mal en dat is ook precies waarom mensen nu naar referenda grijpen.”
Positieve aspect
Ondanks de kritische noten tijdens het debat, waren de panelleden het eens over het positieve aspect van referenda. “We weten met z'n allen nu veel meer over Oekraïne dan ooit te voren”, bepleitte Voermans, “dat is natuurlijk heel positief.” Dubbelboer sloot vervolgens aan. “Op dit moment werk ik met een grote groep mensen aan een referendum over het TTIP-handelsverdrag. In de politiek zorgt alleen die wetenschap er al voor dat het debat goed en afgewogen wordt gevoerd. Politieke partijen zijn nu gedwongen zorgvuldig een standpunt te kiezen”, sloot hij het debat met een blik naar de toekomst van referenda af.
Afscheid Willemien den Ouden
Het debat werd georganiseerd ter ere van het afscheid van Willemien den Ouden (hoogleraar Staats- en Bestuursrecht) als dean van de Honours Academy. Als lid van de referendumcommissie was ze de afgelopen maanden druk met de organisatie van het Oekraïne-referendum en na afloop van het debat nam ze het woord. “Waar ik in die commissie achter ben gekomen, is het enorme belang van goed samen leren werken in moeilijke omstandigheden”, doelde ze op het Honours-onderwijs in het Leiden Leadership Programme, “soms had ik zo'n cursus zelf ook wel gevolgd willen hebben.”
Toekomst
Nu Den Ouden haar taken op de Honours Academy heeft overgedragen aan Ton van Haaften, is het tijd voor nieuwe uitdagingen. “De komende tijd blijf ik eerst nog actief bij de referendumcommissie. Voor het referendum waren we druk met de organisatie en het beantwoorden van kamervragen, nu gaan we alle subsidies controleren en aan de slag met een evaluatie.” Maar ze kijkt er ook erg naar uit om weer binnen de Rechtenfaculteit aan de slag te gaan met haar onderzoek. “Het wordt een algemeen handboek over subsidies”, blikt ze enthousiast vooruit.