Ereveld vol leven
Op Nationaal Ereveld Loenen liggen onder de vierduizend oorlogsslachtoffers ook Leidse studenten die zich verzetten tegen de nazi's. De Oorlogsgravenstichting zoekt vrijwilligers om de overledenen op een bijzondere manier te eren.
Vermoorde studenten
Het belooft een indrukwekkende herdenking te worden op 2 mei: vierhonderd grotendeels jonge mannen en vrouwen brengen twee uur lang staand een eerbetoon achter vierhonderd graven. Zij hebben dezelfde leeftijd en zijn van hetzelfde geslacht als het slachtoffer in het graf voor hen. Op Nationaal Ereveld Loenen liggen zeker 85 studenten. Zij zijn vermoord omdat ze in het verzet zaten of kwamen om door vervolging of ander geweld. Mogelijk liggen hier meer studenten – in totaal zijn er vierduizend graven – maar nog van lang niet iedereen zijn de verhalen bekend.
Leidse studenten
Van tenminste twee gedode studenten op het ereveld is bekend dat zij in Leiden studeerden. Zij zaten beiden in het verzet: Erik Verstijnen (1910-1945, † Vaihingen Enz) en Gustaaf Henri Gelder (1919-1944, †Den Haag). Andere vermoorde Leidse studenten van wie geen graf bekend is, zoals Jan Mulders (praeses Augustinus, 1919-1944, †Vught) en Arthur Schoon (1920-1945, †Neuengamme), worden herdacht in de kapel van het ereveld.
Nieuwe manier van herdenken
Waarom dit initiatief? Hélène Briaire, woordvoerder van de Oorlogsgravenstichting, legt uit. ‘De eerste generatie getuigen van de Tweede Wereldoorlog sterft langzaam maar zeker uit en er zijn dus steeds minder mensen die hun verhaal persoonlijk kunnen vertellen. Het raakt jongeren minder als het alleen een verhaal is met zwart-wit foto’s. Zij willen meer zelf ervaren. Daarom zochten we naar een nieuwe manier van herdenken die aansluit bij de jongeren van nu.’
Augustinus en Minerva
Vorig jaar was de pilot. Dit jaar zoekt de stichting vierhonderd vrijwilligers in de leeftijd van 17 tot 80+, waarvan de overgrote meerderheid man tussen de 19 en 35 jaar. Briaire heeft al gesproken met bestuursleden van Minerva en Augustinus - de studentenverenigingen waarvan destijds leden in het verzet zaten. Briaire: ‘Een aantal Leidse studenten heeft zich al aangemeld en er zijn nog meer vrijwilligers nodig. Aanmelden kan nog tot eind april, maar liefst zo snel mogelijk.’
Familiegeschiedenis
De Leidse archeologiestudent Auke Heitz heeft zich al aangemeld. Waarom doet hij mee? ‘Ik vind het belangrijk om mensen te eren die zulke grote offers hebben gebracht. Mijn opa en oudoom zaten in het verzet. Mijn opa heeft gelukkig de oorlog overleefd, maar mijn oudoom is door de Duitsers geëxecuteerd. Dat heeft veel effect op mij gehad. Daarom vind ik het mooi dat ik nu kan bijdragen aan deze herdenking.' Mede vanwege zijn familiegeschiedenis werd Heitz lid van de Leidse studentenweerbaarheid, wiens leden destijds actief waren in het verzet en die ook mee doen aan deze herdenking.
Geen toneelstukje
De vrijwilligers krijgen vooraf begeleiding van adviseurs die gespecialiseerd zijn in familieopstellingen. Ze horen, indien beschikbaar, het persoonlijk verhaal van de overledene. Briaire: ‘We vragen natuurlijk het nodige van de deelnemers. Maar het is zeker niet de bedoeling dat het een toneelstukje wordt. De deelnemers komen als zichzelf.’ Vorig jaar pakte het heel goed uit. Zowel de deelnemers als het publiek gaven aan dat de verhalen tot leven kwamen, aldus Briaire. Dit jaar maakt RTL 4 opnames van de herdenking en zendt die op 4 mei uit.
Ook recente graven van VN-militairen
Nationaal Ereveld Loenen is om meerdere redenen bijzonder. Het is de enige nationale begraafplaats waar zowel omgekomen burgers – van verzetsmensen tot hele gezinnen - als militairen liggen. Het merendeel is gesneuveld in de Tweede Wereldoorlog. Maar er zijn ook recentere graven van omgekomen VN-militairen, zoals een Nederlandse helikopterpiloot die in 2015 in Mali sneuvelde. Het ereveld is een bosachtig gebied met een meanderend pad met aan weerszijden de graven. Voor jonge Minervanen is het bekend terrein. Sinds een paar jaar onderhouden eerstejaars Minervanen het terrein als onderdeel van hun kennismakingstijd.
Lees meer over de herdenking Ereveld Vol Leven van de Oorlogsgravenstichting
(LvP)
Oorlogsgravenstichting verzamelt verhalen van Nederlanders die omkwamen in oorlogssituaties. Iedereen is welkom om nog ongepubliceerde verhalen, documenten en foto’s over slachtoffers aan te melden bij de verhalen database van de stichting. Zo blijven de herinneringen levend.