Haarlem ontlast
Over poep, pies en de beerput
Vanaf vrijdag 11 maart is de tentoonstelling ‘HAARLEM ONTLAST’ te zien in het Archeologisch Museum Haarlem aan de Grote Markt. In de tentoonstelling staat het menselijk afval en de opslag daarvan in de middeleeuwen centraal. Per jaar produceert een mens ongeveer 34 kilo poep en 428 liter urine. Maar waar bleef dat eigenlijk allemaal in middeleeuws Haarlem, in een tijd zonder riool? In de tentoonstelling wordt hier een antwoord op gegeven en komt de bezoeker van alles te weten over het gebruik van het typisch Haarlems fenomeen: de beerput.
In Haarlem verdween de poep en de pies vijf eeuwen lang, van de veertiende tot de achttiende eeuw, via de piespot en het privaat (de voorloper van onze wc) in de ondergrondse beerput. Veel van die putten zijn bij archeologische opgravingen teruggevonden: in de afgelopen dertig jaar meer dan vierhonderd, en dat is meer dan waar ook in Nederland. Daarmee lijkt de beerput enigszins een typisch Haarlems fenomeen. In steden als Amersfoort, Eindhoven, Gouda en Groningen zijn bijvoorbeeld nauwelijks beerputten gevonden. In andere steden komen ze tot aan de vijftiende eeuw niet voor, en zijn ze doorgaans na de zeventiende eeuw al weer allemaal verdwenen.
Poepmanagement in de middeleeuwen
De tentoonstelling HAARLEM ONTLAST laat zien wat een beerput nu eigenlijk is en welke plaats hij had in vijfhonderd jaar alledaags Haarlems leven. Waarom had de Spaarnestad eeuwenlang zoveel van die putten? Deed het stadsbestuur aan poep-management? En waarom liepen er ’s nachts ploegjes mannen met tobben stront door de straten te sjouwen?
Samenwerking
De tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met dr. Roos van Oosten (Universiteit Leiden, Faculteit Archeologie). Roos van Oosten heeft voor haar proefschrift onderzoek gedaan naar onder andere beerputten en het gebruik daarvan in een aantal Nederlandse steden in de middeleeuwen.
Extra bij de tentoonstelling
Snuffel mee in de beerput naar de geschiedenis van poep, pies en het vuil in het Haarlem van vroeger. Maak je eigen unieke secreetreinigers-selfie e en deel je persoonlijk beerput-anekdote met de wereld van nu.
www.archeologischmuseumhaarlem.nl Toegang gratis!
De expositie loopt tot nog 11 september.