Is die hand wel van mij?
Een virtuele hand die voelt alsof het je eigen hand is. Je vrolijker voelen omdat een virtueel gezicht samen met jou glimlacht. Cognitief psycholoog Ke Ma ontdekte met virtual reality dat ons lichaamsgevoel flexibeler is dan gedacht. Ma: ‘We kunnen fantastische applicaties bedenken.’ Promotie 18 februari.
Lichaamsgevoel
We hebben geen enkele moeite ons eigen lichaam te onderscheiden van dat van anderen. Ons lichaamsgevoel vertelt dat mijn lichaam van mij is. Promovendus Ma heeft ontdekt dat mensen in dat lichaamsgevoel gemakkelijk objecten kunnen integreren. Het gevoel om een virtueel lichaamsdeel aan te sturen geeft het idee dat het virtuele lichaamsdeel ook daadwerkelijk van jou is. Wanneer een virtueel persoon lacht op hetzelfde moment als een echt persoon, kan dat zelfs je stemming beïnvloeden.
Virtual reality
In zijn promotieonderzoek heeft Ke Ma virtual reality gebruikt om een virtuele hand en een virtueel gezicht te verbeelden. Daarmee heeft hij met 20 tot 60 proefpersonen een aantal studies gedaan. Daarin konden de deelnemers met behulp van de techniek een virtuele hand zelf bewegen. En zelfs een virtueel gezicht. Ma: ‘Op deze manier hebben we ontdekt dat controle hebben in belangrijke mate bepaalt of je het gevoel hebt dat je lichaam, of een deel ervan, van jou is.’
Virtuele hand
Dat lichaamsgevoel blijkt vrij flexibel en kan zich uitstrekken tot ‘vreemde’ lichaamsdelen. In traditionele studies wordt meestal de rubberenhandillusie gebruikt. Bij deze illusie kunnen proefpersonen de rubberen hand niet zelf bewegen. Die illusie is daarom beperkt, want in het normale leven kunnen mensen hun hand wel bewegen. Ze doen dat om te weten of het hun eigen hand is. Vergeleken bij de rubberenhandillusie geeft de virtuele handillusie het gevoel die virtuele hand wel te kunnen controleren. Dat versterkt het gevoel dat de hand van jezelf is. Ma weet: ‘We kunnen zelfs stemming en gedrag beïnvloeden, blijkt uit de virtuele gezichtsillusie. Als eerst het virtuele gezicht glimlacht en je vervolgens de beweging van het virtuele gezicht controleert met een beweging van je eigen hoofd, word je daarvan gelukkiger.’ Dit geldt al als je alleen het gezicht kunt bewegen, dus nog zonder de gezichtsuitdrukking te beïnvloeden.
Fantastische applicaties bedenken
Promovendus Ma wilde weten welk lichaamsgevoel iemand heeft en of dat flexibel is. ‘Nu we daar meer duidelijkheid over hebben, kunnen we fantastische applicaties bedenken. We laten bijvoorbeeld mensen denken dat ze vreemde lichaamsdelen hebben.’ Zou de uitkomst van dit onderzoek medisch toepasbaar kunnen zijn? Ma: ‘Zelfs nu we alleen onderzoek hebben gedaan met gezonde proefpersonen, zou ik zeggen dat zoiets kan werken. Moeilijk is het wel, want je moet heel veel expertise en techniek combineren.’
Please read the published paper: The virtual-hand illusion: effects of impact and threat on perceived ownership and affective resonance.
(11 feb 2016/MvG)