Hoe Charles Darwin eredoctor werd in Leiden
Charles Darwin kreeg op 9 februari 1875 een eredoctoraat van de Universiteit Leiden. Welke sporen liet hij achter in Leiden?
Darwin in Leiden
Helaas kon de beroemde natuurwetenschapper zijn eredoctoraat niet persoonlijk in ontvangst nemen. Darwin (1809-1882) was toen al op leeftijd en wegens zijn gezondheid kwam hij niet veel meer buiten zijn woonplaats Downe, nabij Londen. Hij is dus nooit in Leiden geweest, maar hij liet hier wel zijn sporen achter. De Leidse biologe Rinny Kooi beschrijft die in haar boek Darwin in Leiden (2009).
Leidse wetenschappers waren sceptisch
Kooi reconstrueerde hoe Charles Darwin zijn eredoctoraat kreeg. Leidse wetenschappers omarmden zeker niet en masse Darwins evolutietheorie toen de Engels bioloog daarover begon te publiceren. Diverse onderzoekers uitten kritiek op zijn magnum opus On the origin of Species (1859). Ze meenden dat Darwin zijn theorie over soortvorming onvoldoende onderbouwde.
Nieuwe generatie
Maar rond 1870 veranderde het tij: er stond een nieuwe generatie wetenschappers op en Darwins evolutietheorie werd steeds meer geaccepteerd en ook geprezen in Leiden. Daarom was de universiteit in 1875 klaar om hem een eredoctoraat te geven. Een bijzonder eredoctoraat kwam bovendien extra goed uit vanwege de viering van het 300-jarig bestaan van de universiteit. Het was de kersverse rector magnificus Mr. J. Buys die op 9 februari in de Pieterskerk de nieuwe eredoctor toesprak, ook al was de hoofdpersoon er zelf niet bij. Volgens de almanak (1876) van het Leidsche Studentencorps barstte er een langdurig applaus los toen Darwin gelauwerd werd.
Bedankbrief Darwin
In de Universiteitsbibliotheek Leiden ligt de bedankbrief van Darwin voor zijn Leidse eredoctoraat:
June, 3,
Sir, I beg leave to acknowledge the receipt of your obliging letter of March 26, and of the Diploma from the University of Leyden. I request that you will be so good, on any fitting occasion, to Present to the Senate of your University my sincere acknowledgements for this distinguished honour, which is most highly gratifying to me, I beg leave to remain Sir your obliged & obedient Servant Charles Darwin.
De Universiteitsbibliotheek bezit meer brieven van Darwin die hij schreef aan Nederlandse onderzoekers.
‘Darwinvinken’ in collectie Naturalis
Museum Naturalis in Leiden bewaart ook sporen van Darwin: drie kleine grondvinken, een cactusvink, een roodstaartzaagvink en een kiekendief die hij aantrof op de Galápagoseilanden. Deze bijzondere verzameling is te danken aan de voorloper van Naturalis, het Rijksmuseum van Natuurlijke historie, dat destijds gelieerd was aan de Universiteit Leiden. Darwin mag dan zelf nooit in Leiden zijn geweest, maar zijn nalatenschap is nog altijd tastbaar in Leiden.
Darwin in Leiden
Rinny E. Kooi.
ISBN 10: 9071256103
ISBN 13: 9789071256103
Uitgever: Ginkgo
72 pp.
€ 17,50