Het skelet als bron
Beenderen bevatten een schat aan gegevens over het leven van een persoon. Leidse archeologen herleiden door botonderzoek informatie over de ontwikkeling van de mens en vinden aanknopingspunten voor bestrijding van ziektes. Lees meer in het wetenschapsdossier ‘Het skelet als bron’.
Wetenschappers verbonden aan het Laboratory for Human Osteoarchaeology van de Universiteit Leiden onderzoeken menselijke resten. Het wetenschapsdossier ‘Het skelet als bron’ beschrijft de schat aan informatie die een skelet bevat.
Botonderzoek weerlegt geschreven bronnen
Een mooi voorbeeld hiervan is een opgraving uit 2011 in het Noord-Hollandse dorp Middenbeemster, uitgevoerd door Leidse archeologen. Daar moest door een geplande uitbreiding van de kerk een grafveld worden opgegraven. Dit gaf archeoloog Menno Hoogland de mogelijkheid de bevolking van Middenbeemster tussen 1615 en 1866 te onderzoeken. Omdat Middenbeemster een gesloten gemeenschap is en er veel geschreven bronnen beschikbaar zijn, gaf dit mooie kansen voor onderzoek naar familierelaties, erfelijke ziektes en werkzaamheden die de familieleden uitvoerden. Het onderzoek aan de skeletten leverde een gedetailleerd beeld op van de gezondheid binnen de gemeenschap. Nu is bijvoorbeeld bekend dat veel voorouders uit Middenbeemster last hadden van cariës, tandsteen en abcessen in hun mond. Tandonderzoek toonde ook aan dat de kinderen veel last van stress hebben gehad, waarschijnlijk door ziekte en ondervoeding. Deze kenmerken zijn op zich niet opvallend in vergelijking met andere gemeenschappen van vroeger, toch is de vondst opmerkelijk. Geschreven bronnen vermeldden namelijk dat de gezondheid van de bevolking in Middenbeemster goed was. Het osteoarcheologisch onderzoek kan die bewering onomstotelijk weerleggen.
Lepra beter begrijpen
Botonderzoek levert ook informatie op voor moderne ziektebestrijding, bijvoorbeeld door skeletten te bestuderen van mensen die vroeger aan lepra zijn gestorven. Zo kunnen we de ziekte beter begrijpen. Hoe ontwikkelt lepra zich binnen een gemeenschap? Krijgt iedereen de ziekte of zijn bepaalde groepen mensen er minder vatbaar voor? Eten zij bepaald voedsel of werken zij onder bepaalde omstandigheden die de ziekte weren?
Vanuit verschillende disciplines werken onderzoekers van de Universiteit Leiden samen aan een veilige, gezonde, duurzame, welvarende en rechtvaardige wereld. U leest hierover in onze wetenschapsdossiers, waarvan het dossier ‘Het skelet als bron’ deel uitmaakt. Klik in de balk rechts voor een overzicht van alle wetenschapsdossiers.