Sensoren meten speelgedrag van kleuters op het schoolplein
Vrije speeltijd en fysiek spel zijn van groot belang voor de sociale ontwikkeling van jonge kinderen. Dat blijkt uit innovatief onderzoek van ontwikkelingspsychologen en informatici van de Universiteit Leiden.
Het schoolplein staat bekend als een rijke leeromgeving voor sociale vaardigheden bij kleuters. Maar welke manieren van spelen stimuleren de ontwikkeling van sociale competenties het meest? Om dat te achterhalen werkten ontwikkelingspsychologen Carolien Rieffe (Universiteit Leiden) en Guida Veiga (Universiteit van Évora, Portugal) samen met het Leiden Institute of Advanced Computer Science. Een artikel over hun onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd.
Sensoren
Meestal wordt bij onderzoek naar interacties op het schoolplein gebruik gemaakt van observaties door ouders en leerkrachten. Rieffe, die verbonden is aan het Leiden Centre of Data Science (LCDS), en Veiga besloten het anders aan te pakken. Ze wilden een vollediger beeld krijgen van het speelgedrag van kinderen, zonder dat dit gedrag werd beïnvloed door de aanwezigheid van volwassenen. In samenwerking met onderzoekers van het Leiden Institute of Advanced Computer Science (Joost Kok, Arno Knobbe en Ricardo Cachucho) maakten ze daarom gebruik van een innovatieve techniek met RFID (radio-frequency identification devices). Met deze sensoren, die op de kleding worden bevestigd, kon de locatie van de kinderen heel precies worden geregistreerd.
Verschillende manieren van spelen
Voor het onderzoek droegen 73 kleuters (4-6 jaar oud) de sensoren tijdens de pauze. Daarnaast werden hun interacties op het schoolplein vastgelegd op video. Door deze combinatie van methoden konden de onderzoekers grote hoeveelheden data verzamelen over de hoeveelheid en duur van de interacties, de grootte van groepen en verschillende manieren van spelen - zoals rollenspellen, sportief spel of stoeien. Vervolgens vergeleken de onderzoekers deze data met informatie over de sociale vaardigheden van de kinderen, die verstrekt was door leraren.
Vrije speeltijd
De resultaten van de studie benadrukken vooral het belang van fysiek spel voor de sociale competenties van kinderen. De data van de sensoren liet ook zien dat kinderen meer sociaal competent zijn naarmate ze vaker in kleine groepjes spelen. Volgens Rieffe hebben deze resultaten ook pedagogische implicaties: ‘Je ziet steeds vaker dat de vrije speeltijd van kinderen wordt vervangen door activiteiten die gericht zijn op leren, maar ons onderzoek laat juist zien hoe belangrijk spelen is. De focus op leerprestaties van scholen en voorscholen zou dus niet ten koste mogen gaan van de belangrijke ontwikkelmogelijkheden die kinderen krijgen op het schoolplein.’
Veiga, G., de Leng, W., Cachucho, R., Ketelaar, L., Kok, J. N., Knobbe, A., Neto, C., and Rieffe, C. (2016). Social Competence at the Playground: Preschoolers During Recess. Infant and Child Development.