Positieve feedback activeert puberbrein
Kinderen en jongeren kunnen hun ‘slimme hersengebieden’ wel degelijk gebruiken. Dat laat ontwikkelingspsycholoog Sabine Peters zien in een grootschalig en langlopend hersenonderzoek. De resultaten kunnen van grote betekenis zijn voor het onderwijs. Promotie 27 januari.
Onderwijs toespitsen op het puberbrein
Vergeleken met de emotionele hersengebieden blijken de slimme hersengebieden niet achter te lopen in hun ontwikkeling, zoals vaak gedacht. Maar kinderen en jongeren gebruiken deze hersengebieden – zoals de prefrontale cortex – in heel andere situaties dan volwassenen. Bijvoorbeeld na het ontvangen van positieve feedback. Dezelfde hersengebieden worden bij volwassenen juist actief na negatieve feedback. Het lijkt dus dat de prefrontale cortex in de adolescentie niet ‘offline’ is, maar wel degelijk geactiveerd kan worden. Peters: ‘Dit onderzoek kan belangrijke implicaties hebben voor het onderwijs. Het is belangrijk het onderwijs toe te spitsen op de tekortkomingen én de mogelijkheden van het puberbrein.’
Unieke studie
Met de club onderzoekers van Brain and Development is Peters erin geslaagd een grootschalige fMRI-studie met 300 jongeren op te zetten naar hersenontwikkeling in de adolescentie. Niet alleen de schaal maakt het onderzoek uniek, ook de tijdspanne. Peters: ‘Dit is een van de eerste studies waarin zoveel deelnemers over langere tijd gevolgd zijn. Dat is belangrijk om echt sterke conclusies te trekken over de ontwikkeling van de hersenen in de adolescentie. Mogelijk zijn adolescenten flexibeler dan volwassenen om hun cognitieve hersengebieden al dan niet in te schakelen. Wanneer ze extra gemotiveerd zijn door de aanwezigheid van vrienden of beloningen, zullen ze wellicht nog beter presteren dan volwassenen die daarvoor minder gevoelig zijn.
Onderzoeksvragen
Peters vroeg zich ook af of adolescenten de hersengebieden echt niet of nauwelijks voor cognitieve controle gebruiken, en of cognitieve hersengebieden achterlopen in de ontwikkeling. En in het verlengde daarvan vroeg ze zich af hoe deze slimme hersengebieden zich eigenlijk ontwikkelen gedurende de adolescentie. Peters: ‘Die eerdere veronderstelling was vaak gebaseerd op vrij kleinschalige en kortlopende studies. Omdat dit een van de eerste grote longitudinale studies is, geeft het een belangrijk overzicht van hoe de ontwikkeling nu echt verloopt in die hersengebieden van jongeren.
Nieuwe focus
De toekomst van Peters ligt bij de Universiteit Leiden, waar ze blijft werken als post-doc onderzoeker in het Brain & Development Lab van Eveline Crone. Daar richt Peters haar wetenschappelijke focus op de ontwikkeling van het zelfbeeld en zelfvertrouwen bij jongeren.
Braintime
Braintime is een groot en uniek Leids onderzoeksproject, waarin van 2011 tot 2015 de hersenontwikkeling van bijna 300 jongeren over langere tijd is gevolgd. Het onderzoek spitst zich toe op leren, risicogedrag en vriendschapsvorming.
Bekijk het videoblog met Sabine Peters over haar promotieonderzoek