Met nieuwe inzichten terug naar Kabul
Voor het eerst met patiënten praten en leren van een snijsessie op een lijk. Afghaanse geneeskundestudenten studeerden in Leiden dankzij de lustrumactie Kans voor Studenten. Bij rector Carel Stolker blikken ze terug. ‘Vanaf nu staat de patiënt centraal.’
Geen actuele behandelmethoden
De studie geneeskunde in Afghanistan staat al decennia stil, zegt Reshad Payenda als Carel Stolker vraagt wat de Afghaanse studenten hier geleerd hebben. Het is eind november en dit is hun laatste week in Leiden voordat de vijf geneeskundestudenten na drie maanden terugkeren naar hun universiteit in Kabul. Payenda: ‘De docenten gebruiken lesmateriaal van tientallen jaren geleden waardoor we geen actuele informatie krijgen over nieuwe behandelmethoden.’
Ziekte of patiënt centraal?
In Afghanistan is de theorie heilig en moeten studenten de tekstboeken uit hun hoofd leren. De boeken zoomen vooral in op afzonderlijke ziekten. In Nederland, vertelt Abdul Rahman Saleem, staat niet de ziekte maar de patiënt centraal. Hierdoor kan de behandeling beter worden afgestemd op het individu. Want het maakt veel uit of een patiënt bijvoorbeeld kampt met overgewicht, ook andere gezondheidsproblemen heeft of op leeftijd is.
Snijsessies op een lijk
Een ander belangrijk verschil is het contact met patiënten, merkt Jamaluddin Mirajan op. In Afghanistan spreken medici pas voor het eerst met een patiënt als ze klaar zijn met hun opleiding. Studenten lopen wel een paar weken stage in een ziekenhuis, maar ze mogen alleen observeren en niet spreken met patiënten. In Leiden ging er een wereld voor hen open. De vijf mochten met patiënten praten, observeerden een operatie van dichtbij en kregen anatomieles tijdens snijsessies op een lijk. Dat is allemaal onmogelijk in Afghanistan. Snijden in lijken is sinds de komst van de Taliban verboden in het onderwijs en studenten oefenen alleen op plastic modellen
Trainingen in Kabul
‘Jullie zijn de generatie die voor verandering moet zorgen’, zegt Stolker. Maar dat zal niet eenvoudig zijn in een land waar een conservatieve lichting docenten het nog voor het zeggen heeft. Onlangs is overwogen om mannen niet meer deel te laten nemen aan het coschap gynaecologie, vertelt Niloufar Rahim van Keihan, de stichting die de komst van Afghaanse studenten coördineert. Rahim is Leids alumna en geeft trainingen aan geneeskundestudenten in Kabul. ‘Het is een moeilijke, conservatieve cultuur om door heen te breken. Koppige mannen bepalen wat er gebeurt.'
MOOCs
Hoe houden de studenten goede hoop eenmaal terug in Kabul? De studenten gaan hun ervaringen zoveel mogelijk delen met hun studiegenoten, zeggen ze. ‘Ik ga niet meer alleen teksten uit mijn hoofd leren, maar naar de hele patiënt kijken. Die staat nu centraal. We kennen nu ook andere bronnen, die kunnen we ook in Afghanistan gebruiken’, aldus Sayed Sahil Hashemzay. Stolker wijst de studenten op de gratis Engelstalige MOOCs (Massive Open Online Course) van het LUMC. Als eerste medische instelling ter wereld biedt het LUMC die vanaf begin volgend 2016 aan: over klinische nier- en pancreastransplantaties en anatomie van de buik en bekken. Daar willen de studenten graag gebruik van maken, maar hun internet op de universiteit is wel erg traag.
Nederlandse studenten leren ook
Hun verblijf was niet alleen leerzaam voor de Afghaanse studenten, merkt professor Ton Raap van het LUMC op. Voor de Nederlandse studenten is het net zo goed leerzaam en verrijkend om studenten te ontmoeten uit een heel ander land met andere inzichten. Ze leren bijvoorbeeld hoe culturele invloeden doorwerken op het zorgsysteem. Het LUMC had ook graag vrouwelijke studenten uit Afghanistan willen hebben, maar zij voldeden dit jaar nog niet aan de toelatingseisen. Vrouwen hebben een achterstand omdat velen jarenlang niet of nauwelijks naar school konden gaan.
Taliban sparen meestal de dokters
‘Hoe veilig is Kabul nu?’, vraagt Stolker. De studenten beginnen te lachen. Een van hen merkt op: ‘We zijn eraan gewend dat het niet veilig is. Ik ben geboren tijdens oorlog en opgegroeid in oorlog. En hopelijk kom ik niet om tijdens oorlog.’ Bovendien kan hun vak ook henzelf redden. ‘De Taliban sparen meestal de dokters. Want ook zij hebben ons nodig.’
(1 december 2015 - LvP)
Zie ook
Kans voor Studenten
Met de lustrumactie Kans voor Studenten wil de universiteit ook studenten uit landen in wederopbouw, zoals Afghanistan en Zuid-Afrika, de kans geven om een tijd in Leiden te studeren. De inzamelingsactie leverde bijna 30.000 euro op, waardoor dit jaar en volgende jaren een aantal studenten hier kan studeren. De universiteit dankt alle donateurs voor hun genereuze bijdrage. Stichting Keihan werkt vanuit Nederland aan de verbetering van de gezondheidszorg in Afghanistan en coördineert sinds 2009 samen met het LUMC de komst van Afghaanse geneeskundestudenten.