Formule van Einstein geschilderd op muur Museum Boerhaave
Op een buitenmuur van Museum Boerhaave is vanaf 24 november bij wijze van ‘muurgedicht’ de sleutelformule van Albert Einsteins algemene relativiteitstheorie te zien. Het is de eerste geschilderde formule in een reeks van tien. Natuurkundige Sense Jan van der Molen is een van de initiatiefnemers.
Formules met Leidse connectie
De muurformules zijn een initiatief van de natuurkundigen Ivo van Vulpen (weliswaar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam maar woonachtig in Leiden en Sense Jan der Molen (werkzaam aan de Universiteit Leiden). Zij hebben formules met een 'Leidse link' geselecteerd die op diverse relevante locaties in de stad te zien zullen zijn. Museum Boerhaave, dat aanvankelijk het plan had opgevat de Einsteinformule in het kader van de tentoonstelling Einstein & Friends op de buitenmuur van het Anatomisch Theater te laten zetten, sloot zich bij het initiatief aan.
Bijzondere aanvulling
De muurformules voegen een nieuwe dimensie toe aan de Leidse verzameling van muurgedichten. Op de rol staan onder meer de brekingswet van Snellius, de slingertijd van Huygens, de Lorentz-contractie en de Toestandsvergelijking van Van der Waals. Galilei zei het al: ‘De natuur is geschreven in de taal der wiskunde’. Ook muurformules zijn poëzie en kunnen je raken als een gedicht van Marsman of Hanlo, menen de initiatiefnemers.
Presentatie formule in 1915
Albert Einstein presenteerde zijn ‘veldvergelijking’ op 25 november 1915 op een zitting van de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn. Op weg naar dit grootse vertoon van denkkracht werd hij vooruitgeholpen door discussies en briefwisselingen met Nederlandse collega’s als Lorentz en Ehrenfest. De eerste was zijn intellectuele vader, de tweede zijn boezemvriend bij wie hij logeerde als hij in Leiden was. Over de consequenties van de Algemene Relativiteitstheorie debatteerde Einstein met De Sitter, directeur van de Leidse Sterrewacht. Verder was Einstein vanaf 1920 bijzonder hoogleraar aan de Leidse universiteit. ‘Dat verrukkelijke plekje grond op deze dorre aarde’, noemde Einstein de stad Leiden.
Stichting TEGEN-BEELD voert uit; Robbert Dijkgraaf onthult
Vormgeving en schilderwerk van de formules zijn in handen van de Leidse Stichting TEGEN-BEELD in de personen van Ben Walenkamp en schilder Jan Willem Bruins. Sinds 1992 heeft TEGEN-BEELD ruim honderd gedichten op Leidse gevels aangebracht. Wiskundige en theoretisch natuurkundige Robbert Dijkgraaf onthulde de formule op Museum Boerhaave op 24 november. Dijkgraaf is directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton in de Verenigde staten en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Dijkgraaf geniet bekendheid vanwege optredens in onder meer De Wereld Draait Door en als Zomergast.