De spanning afreageren op een hockeybal
Van tolken en knutselen tot meegaan naar de tandarts en leren hockeyen. De tijdelijke opvang van 123 vluchtelingen in het Universitair Sportcentrum verloopt soepel dankzij de massale inzet van medewerkers en vrijwilligers. ‘De kinderen hebben vooral behoefte aan aandacht.’
Verbroederen op het sportveld
‘My friend, my friend!’, roept een ervaren hockeyer als hij een goede pass krijgt van een jongeman uit Syrië. Of is het Irak? Afkomst doet er even niet meer toe op het hockeyveld. Leidse studenten en andere vrijwilligers verbroederen met mannen, vrouwen en kinderen op de vlucht voor geweld. ‘Ze hebben waarschijnlijk nog nooit een hockeystick in hun handen gehad, maar dat maakt hen niet minder fanatiek’, aldus Marlies van der Sluijs.
Spanning afreageren
Deze masterstudente Public International Law is een ervaren hockeytrainster en bood direct haar diensten aan toen ze hoorde dat het Universitair Sportcentrum tijdelijk 123 vluchtelingen zou opvangen. Van der Sluijs: ‘Het is verschrikkelijk wat er in de wereld gebeurt. Ik wil graag mijn steentje bijdragen, ook al kan ik niet echt iets veranderen. Maar door een paar uur sporten zijn ze even minder met hun zorgen bezig. Ze willen graag hard tegen een bal meppen om hun spanning af te reageren.’
Arabische boeken uit de UB
In het sportcentrum speelt Veronique, onlangs afgestudeerd in de geneeskunde, met een peuter uit Mongolië. Een groepje mannen speelt tafelvoetbal. Andere bewoners staren voor zich uit op een bank uit het EL CID-hok. Een enkeling leest een boek – met dank aan de UB die een boekenkast vulde met onder andere Arabische boeken.
Vrijwilligers geen behandelaars
Binnen een mum van tijd meldden zich ruim 700 vrijwilligers toen bekend werd dat het sportcentrum ging fungeren als opvanglocatie. De bereidheid om te helpen is enorm, vertelt Neeltje van Aardenne. Normaal gesproken begeleidt ze evenementen als de EL CID. Nu coördineert ze mede deze noodopvang. ‘We selecteerden de vrijwilligers die meerdere dagen beschikbaar zijn zodat de mensen niet voortdurend andere gezichten zien.' Zo helpen er studenten Arabisch, Pedagogiek en zijn er rechtenstudenten die iets weten van asielrecht. Maar het is niet zo dat zij de mensen adviseren, benadrukt Van Aardenne. ‘Iedereen is zich ervan bewust dat we slechts tijdelijk opvang bieden en geen behandelaars zijn. We respecteren de privacy van de mensen en vragen niet actief naar hun verhaal.’
Dameskapper
Bij de selectie van vrijwilligers keken de organisatoren vooral naar de wensen van de tijdelijke bewoners. Die blijken vooral behoefte te hebben aan sport, speciale activiteiten voor kinderen en bijvoorbeeld een dameskapper die in een alleen voor vrouwen toegankelijke ruimte knipt. Sommige vrouwen hebben al wekenlang hun hoofddoekje niet afgedaan, omdat ze vanwege de grote gezamenlijke vertrekken voortdurend in het gezelschap van mannen verkeren. Ook de lessen Nederlands zijn populair. Studenten Arabisch helpen bij deze lessen en gaan ook mee naar de tandarts om te tolken.
Aftasten
Niet iedereen doet mee aan de activiteiten die georganiseerd worden, vertelt Van Aardenne. Sommigen blijven vooral op zichzelf en verblijven veel op de slaapzaal. ‘De mensen zijn dankbaar dat we dit doen. Maar het is natuurlijk maar kort en hun toekomst is onzeker. Het is voortdurend aftasten waar ze behoefte aan hebben.’
Inzet pedagogen
De gezinnen stellen de activiteiten voor kinderen zeer op prijs: de ouders kunnen dan even rusten en de kinderen willen maar wat graag spelen met enthousiaste vrijwilligers. Judi Mesman, hoogleraar Pedagogiek is een van hen. Waarom helpt zij? ‘Het is een schrijnende situatie en ik kan niet aan de kant blijven staan. Onze pedagogiekstudente Nazime Tunç richtte de Facebookpagina 'Vluchtelingenkinderen USC Leiden' op en kreeg een overweldigend aantal reacties. Ik help Nazine met de cöordinatie van de vrijwilligers.’
Kwetsbare kinderen
Voor de kinderen is een aparte speelzaal ingericht. Mesman nam speelgoed mee zoals puzzels die eerder voor onderzoek zijn gebruikt. Ze doet onderzoek naar kwetsbare kinderen. Wat valt haar op als ze deze kinderen ziet? ‘Dit zijn wel kwetsbare kinderen, maar ze willen ook gewoon plezier hebben. Ze vinden vooral aandacht erg fijn, dat is belangrijker dan veel speelgoed. Hun ouders verkeren al lange tijd in spanning en zijn dan lang niet altijd in de stemming om vrolijk te spelen.’ De taalbarrière blijkt geen probleem. ‘Met gebaren kom je een eind. Ik nam mijn 11-jarige dochter mee en de kinderen grepen meteen haar hand en gingen vanzelf samen spelen. Het is fijn dat we zo kunnen bijdragen. Maar wat ze natuurlijk echt nodig hebben is een stabiele plek. Pas dan kun je wat opbouwen.’
Duokinderwagen
Het regende niet alleen vrijwilligers. Na een oproep op Facebook en Twitter stonden er heel snel tientallen mensen op de stoep met dozen speelgoed en zakken vol kleding. Een moeder uit Mongolië met twee baby’s loopt opgetogen weg met een duo kinderwagen, die kort na een oproepje op Twitter gebracht werd door een behulpzame Leidenaar.
Dankwoord
Rector magnificus Carel Stolker dankt alle medewerkers en vrijwilligers die zich zo massaal hebben ingespannen: ‘Nog steeds melden zich mensen aan als vrijwilliger en op oproepjes op sociale media voor spullen wordt ongelooflijk snel gereageerd. Niet alleen de opvang in ons sportcentrum is goed geregeld, ook het activiteitenprogramma voor de vluchtelingen is indrukwekkend. Ik ben iedereen ontzettend dankbaar voor de grote inzet. Het was ook fijn om te merken dat er begrip was van studenten en sporters die gedurende een week niet in het USC terecht konden. En de Pieterskerk heeft gezegd: wij zullen geen rekening sturen voor het uitwijken voor de tentamens naar de kerk.’
(28 oktober 2015 - LvP)
Zie ook
De vluchtelingen verblijven van 23 tot 30 oktober in het sportcentrum. Uit respect voor hun privacy is afgesproken dat ze niet geïnterviewd worden. De groep wordt vanaf 30 oktober ondergebracht in het voormalige TNO-gebouw aan de Wassenaarseweg 56-58 in Leiden. De locatie biedt voor één jaar onderdak. De groep van 123 mensen bestaat uit veertig alleenstaande mannen en verder uit gezinnen. Ze zijn afkomstig uit Syrië, Irak, Afghanistan, Mongolië, Eritrea en Servië.