Fieke Harinck over compassie en macht van mantelzorger Goeie Mie
Compassie en macht zijn de belangrijkste argumenten in het verhaal van sociaal psycholoog Fieke Harinck in de Nacht van Kunst & Kennis. In haar 'story slam' verbeeldt Harinck de omslag van de Leidse gifmengster Goeie Mie als mantelzorger avant la lettre naar seriemoordenares.
Compassie
In de Nacht van Kunst en Kennis staat de Leidse gifmengster Goeie Mie voluit in de schijnwerpers van de Stadsschouwburg. Het Leidse Muziektheaterensemble de Veenfabriek opent het bal met de voorstelling Slotstuk. In het programma Goeie-Mieting doet sociaal psycholoog Fieke Harinck een 'story slam' met historisch criminoloog Pieter Spierenburg. Harinck vermoedt dat compassie een rol speelt. Voor compassie heb je een aantal voorwaarden nodig. Een daarvan is dat je niet zelf voordeel uit de situatie mag halen. Een voetballer heeft geen compassie met een tegenstander die oog in oog met de keeper struikelt. Mooi meegenomen, toch? Maar Goeie Mie haalde wel voordeel, namelijk uit de levensverzekeringen die ze afsloot op haar slachtoffers.
Macht
Harinck ziet ook aspecten in het gedrag van Goeie Mie die horen bij macht. Maar dan is het beeld van Goeie Mie als mantelzorger avant la lettre al gekanteld. Want wat geeft iemand meer macht dan beslissen over leven en dood? En wat doet dat met je, die macht over mensen? Macht maakt dat je meer neigt tot abstractie en dat je je minder bezig houdt met het lot van individuele mensen.
Giftige combinatie
Het is de giftige combinatie, meer macht en minder compassie, legt sociaal psycholoog Harinck uit. De actrice Harinck maakt dit aanschouwelijk door eerst als Roodkapje appeltjes uit te delen, om later het rode manteltje te veranderen in een zwarte cape. Want macht en gebrek aan compassie heeft haar veranderd in de boze stiefmoeder die Sneeuwwitje naar het leven staat. Harinck: 'Dus kijk maar uit van wie je een appeltje eet.'
(22 september 2015/ MvG)
27 slachtoffers
De ogenschijnlijk hulpvaardige Maria Swanenberg, ook wel Goeie Mie genoemd, werd in 1883 ontmaskerd als de grootste gifmengster ooit: ze bleek ruim 100 buurtgenoten vergiftigd te hebben met arsenicum; 27 van hen overleden.
Gifmengster Goeie Mie komt tot leven in Nacht van Kunst & Kennis