'De universiteit is van niemand'
‘Universiteiten zijn slechts de hoeders van een complexe, intellectuele erfenis die zij niet zelf hebben gecreëerd’, zei Stefan Collini, hoogleraar in Cambridge, bij de opening van het academisch jaar van de Universiteit Leiden. Hij ging in op de vraag: van wie is de universiteit?
Op schouders van reuzen
Prof.dr. Collini ging in zijn lezing in op de vraag: van wie is de universiteit
Collini schetste het beeld van universiteiten als instellingen waar intellectuele kennis in de loop van eeuwen is samengebald en verder ontwikkeld. En die schatplichtig zijn aan denkers die er veel eerder waren dan zij, zoals Plato. Elke generatie wetenschappers is er, meent Collini, alleen om de intellectuele erfenis te vergroten en vervolgens door te geven aan een volgende generatie. Collini: ‘Wij wetenschappers zijn Pygmeeën die op de schouders van reuzen staan.’
Open eind
‘Bruikbare kennis’ en ‘niet-bruikbare kennis’ zijn voor de wetenschap feitelijk irrelevant. Academisch onderzoek heeft een open eind, meent Collini, de resultaten zijn nooit te voorspellen. De visie van Collini is dat studenten geen ‘product of dienst als klant kopen', maar via de universiteit toegang krijgen tot complex intellectueel en cultureel erfgoed. Daarbij is de vrijheid om fouten te maken cruciaal in het leerproces, zo stelt hij.
Bij aankomst in de Pieterskerk
Immense waarde
En zo zijn de universiteiten niet van de wetenschappers, niet van het bedrijfsleven, niet van de overheid, en niet van de studenten. Van niemand eigenlijk. Maar ze zijn wel van immense waarde, omdat hun bestaansrecht ligt in het verleggen van de grenzen van onze kennis. Dat perspectief doet ons realiseren, aldus Collini, dat we universiteiten niet moeten behandelen als bedrijven waarvan we de opbrengsten exact kunnen kwantificeren. Noch moeten we wetenschappers beschouwen als producenten waarvan we de exacte output kunnen meten. Noch studenten zien als klanten, waarbij we het succes van ons onderwijs afmeten aan hun tevredenheid.
5000 eerstejaars
Rector magnificus Carel Stolker verwelkomde aan het begin van de plechtigheid alle 5000 eerstejaars en de vele studenten die aanwezig waren in de Pieterskerk: 250 van Augustinus, zeventig van Quintus en de ruim zestig buitenlandse studenten met een LExS-beurs van de Universiteit Leiden.
Rector magnificus Carel Stolker opende het academisch jaar
Engage the Hague
Ook dr. Ann Marie Wilson ging in op de vraag aan wie de universiteit toebehoort. Zij is leider van het ‘Teachers’ Academy project Engage The Hague van het Leiden University College (LUC). Tijdens dit project doen LUC-studenten vrijwilligerswerk in het multicultureel onderwijs. ‘Toen middelbare scholieren die een aantal maanden les hadden gehad van LUC-studenten onze universiteit bezochten, voelde ik dat onze universiteit aan ons allemaal toebehoort’, aldus Wilson. ‘De scholieren en studenten hadden de afgelopen maanden bijzondere banden met elkaar opgebouwd. De uitwisseling van ideeën tussen universiteiten en lokale gemeenschappen is potentieel erg krachtig.'
Ann Marie Wilson: 'De uitwisseling van ideeën tussen universiteiten en lokale gemeenschappen is potentieel erg krachtig'
Gratamaprijs voor Jojanneke van der Toorn
Psychologe Jojanneke van der Toorn is uitgeroepen tot dé jonge en veelbelovende onderzoeker van 2015. Ze kreeg tijdens de plechtigheid de Gratama Wetenschapsprijs voor aanstormend talent. Van der Toorn is sinds 2012 universitair docent sociale psychologie en richt zich op de sociale psychologie van diversiteit. ’Deze prijs is niet alleen een kroon op mijn werk tot nu toe, maar ook een aanmoediging om te blijven doen waar mijn passie ligt: onderzoek dat zowel theoretisch als praktisch relevant is’, aldus Van der Toorn in haar dankwoord. ‘Dit is waar het om draait in de wetenschap, dat we uiteindelijk iets kunnen met de kennis die we genereren.’
Jojanneke van der Toorn nam de Gratama Wetenschapsprijs in ontvangst