‘Houd het Binnenhof open’
De Eerste en Tweede Kamer vijf jaar elders onderbrengen tijdens de renovatie van het Binnenhof is ‘onverstandig’. Diederik Smit, onlangs gepromoveerd op de geschiedenis van dit politieke hart, hekelt het advies van de Commissie-Spies. 'Houd het Binnenhof open gezien de belangrijke symboolfunctie.’
Grote symbolische en educatieve functie
Een volledige verplaatsing zorgt voor een snellere en efficiëntere renovatie, zo stelt de commissie in een onlangs uitgebracht advies. Volgens een schatting zou een geleidelijke verbouwing dertien jaar duren. Smit promoveerde 1 juli op zijn onderzoek naar het belang van het Binnenhof en onderzocht de huisvestingsgeschiedenis. Het Binnenhof is tegenwoordig van grote symbolische en educatieve waarde, benadrukt hij. ‘Plaatsen zoals het Torentje en de Trêveszaal zijn inmiddels begrippen op zich, nauw verbonden met hun politieke functie.’
Nederlandse geschiedenis op amper één kilometer
De laatste tien jaar trekt het Binnenhof bovendien steeds meer bezoekers, vooral scholieren. ‘Het is een uniek historisch complex met gebouwen uit acht verschillende eeuwen. Ook zitten bijna nergens ter wereld de verschillende politieke machten zo dicht bij elkaar. Op minder dan één vierkante kilometer kan de Nederlandse geschiedenis en staatkunde worden uitgelegd. Het is doodzonde als een hele generatie scholieren deze verhelderende kennismaking mist.’
Verbouwingen duren altijd langer dan gepland
De Commissie-Spies rekent vijfeneenhalf jaar voor de verbouwing en schat de kosten op circa een half miljard euro. Smit wijst op een andere belangrijke les uit de huisvestingsgeschiedenis van dit complex: 'Verbouwingen duren langer en zijn kostbaarder dan gepland. Vanwege de vele bewoners verloopt de besluitvorming altijd stroperig.’ Daarom pleit hij ervoor, net als veel politici, om de gebouwen in etappes te renoveren zodat niet alle 'bewoners' tegelijkertijd weg moeten.
Afstand electoraat en politici
Smit vreest ook dat een jarenlang gemis van die beeldbepalende symbolen de afstand tussen electoraat en politici vergroot. Want ook voor de media zijn bijvoorbeeld het Torentje en de Ridderzaal belangrijke elementen om beeldend verslag te kunnen doen van de politiek. Een anoniem, ‘grijs’ gebouw als het ministerie van Buitenlandse Zaken, de voorgestelde locatie, zou deze functie niet kunnen overnemen.
Verplaatsing of afbraak Binnenhof?
In zijn proefschrift toont Smit aan dat dat het huidige getouwtrek over de renovatie zeker niet uniek is. De huisvesting van Nederlands belangrijkste politieke organen stond in de 19e en 20e eeuw voortdurend ter discussie. Zo werd het regeringscentrum in de Franse tijd zelfs korte tijd naar Amsterdam verplaatst. Ook werd er geopperd om de voormalige grafelijke residentie volledig af te breken en te vervangen door grootschalige nieuwbouw. Maar deze rigoureuze plannen haalden het niet. De reden is een typisch Nederlands fenomeen: de poldercultuur. ‘Niet één partij slaagt erin om zijn wil op te leggen aan anderen.’